Oksitosin (İngilizce: Oxytocin), primer olarak beyinde nöromodülatör görevi olan bir memeli hormonudur. Beyinde Hipotalamusta sentez edilir ve arka Hipofizden salınır. Aynı zamanda kalpte de üretildiği ve salgılandığı bilinmektedir. Daha yakın zamanlarda, kalbin aynı zamanda bir Nörotransmiter olarak hareket edebilen ve genellikle aşk veya sosyal bağ hormonu olarak adlandırılan oksitosini ürettiği ve salgıladığı keşfedildi. Oksitosinin, doğum ve emzirme konusundaki iyi bilinen işlevlerinin ötesinde, aynı zamanda biliş, hoşgörü, güven ve arkadaşlık ve kalıcı çift bağların kurulmasına da dahil olduğu gösterilmiştir.
Oksitosin en fazla üremedeki rolü ile bilinir. Özellikle doğum esnasındaki ve doğum sonrasındaki rolü önemlidir. Doğum esnasında serviks ve uterusun gerilmesi ile çok miktarlarda salınır, rahim kaslarının kasılmasını uyarır ve doğumu kolaylaştırır. Doğumdan sonra ise meme başı uyarısı ile sütün salınımını sağlayarak emzirmeye yardımcı olur.
Son zamanlardaki çalışmalar oksitosin hormonunun davranışlar üzerine etkisini de ortaya koymaktadır. Örneğin; orgazm, sosyal tanıma, eşler arasındaki bağ, anksiyete ve anne davranışları bu davranışlar arasında sayılabilir. Bu nedenle bu hormona bazen "aşk hormonu" da denmektedir. Oksitosin salgılanmasındaki yetersizlik sosyopati, psikopati, narsisizm ve genel manipülasyon eğilimi ile ilişkili bulunmuştur.
Oksitosin Yunanca ὼκυτοκίνη, ōkytokínē, “hızlı doğum” kelimesinden gelmektedir. Büyük Britanyalı farmakolog Sir Henry Hallett Dale 1906 yılında bu hormonun uterus kasılmalarındaki etkilerini keşfinden sonra bu ismi kullanmıştır. Süt atılımındaki etkileri Ott ve Scott tarafından 1910 yılında, ve Schafer ve Mackenzie tarafından 1911 yılında tanımlanmıştır. Hormonun 9 aminoasitlik dizilimi Vincent du Vigneaud ve ark. ve Tuppy tarafından 1953'te tanımlanmıştır. Kimyasal sentezi Vigneaud ve arkadaşları tarafından 1953'te yapılmıştır.
Dış bağlantılar
- Hug the Monkey6 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- The Soft Machine
- A Neurophysiologic Model of the Circuitry of Oxytocin in Arousal, Female Distress and Depression - Rainer K. Liedtke, MD19 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Oxytocin.org9 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- NewScientist.com17 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- SMH.com.au25 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 'Cuddle chemical' could treat mental illness11 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Molecular neurobiology of social bonding: Implications for autism spectrum disorders30 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- A TED talk by Prof.Paul Zak on Trust,Morality & Oxytocin 1 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
