Endokardit (bakteriyel endokardit; infektif endokardit), kalbin iç zarının (endokard) enfeksiyon hastalığıdır. Kalp kapaklarında ve endokard yüzeyinde mikrop kolonileri içeren gevrek ve dağılgan fibrin kümeleri (vejetasyonlar) oluşur. Mikroplar, endokarda genellikle bakteriyemi (bir infeksiyon odağındaki bakterilerin kan dolaşımına girmesidir) ya da sepsis sırasında ulaşırlar. Sosyoekonomik sorunları olan toplumlarda görece sıktır.
Endokarditler etkenleri
Genellikle bakteri kökenli infeksiyon hastalığı olarak ortaya çıkarlar.
- Streptokoklar: Subakut olguların etkenidir.
- Staphylococcus: Staph. aureus, olguların %20-30%’unda etkilidir. Staph. epidermidis kalp kapak protezleri çevresinde yerleşir.
- Öteki olası etkenler: Streptococcus pneumoniae, Gram negatif enterik basiller ve mantarlar endokarditlere neden olabilmektedir.
Risk faktörleri
- Romatizmal kalp hastalığındaki deforme kapaklar
- Konjenital kalp hastalıkları (interventriküler septal defekt, patent ductus arteriosus, Fallot tetralojisi)
- Mitral kapak prolapsusu
- Dejeneratif kapak kalsifikasyonlarıAkciğer öde
- Biküspid aort kapağı
- Damar greftleri
- Hemodiyaliz hastaları
Yardımcı faktörler
- Nötropeni
- İmmun yetmezlikler (HIV; terapötik immunosüpresyon-transplantasyon sonrası, kanser tedavisi)
- Damar içi kateter uygulaması
- Diabetes mellitus
- Alkolizm
- İntravenöz madde kullanımı (eroin)
Akut Bakteriyel Endokardit
Önceden normal olan kalp kapaklarına virülansı çok yüksek bir bakterinin oturması sonucudur. Hızlı ve yıkıcı bir klinik gidiş gösterir. Hastaların ½’si birkaç gün/hafta içinde yitirilir. Madde bağımlıları ve damar içi katater uygulananlar büyük risk taşırlar. İnvazif kapak lezyonları nedeniyle kalp kapakları parçalanır (nekrotizan, ülseratif, destrüktif yangı).
Subakut Bakteriyel Endokardit
Bir bakteriyemi sırasında, önceden deforme olan kalp kapaklarına virülansı düşük bir bakterinin oturması sonucudur. Streptococcus viridans, Streptococcus faecalis ve Escherichia coli en sık rastlanan etkenlerdir. Sessizce başlar ve yavaş gelişir. Erken tanı ve tedavi başarılı sonuçlar verir. Hastada önemli bir klinik bulgu saptanmaz. Kan dolaşımına giren bakterilerin başlıca kaynakları bağırsak kökenli infeksiyonlar, ağız boşluğu infeksiyonları ve önemsiz yara infeksiyonlarıdır. Madde bağımlılığı ( eroin, vb injeksiyonlar), diş çekimi ya da cerrahi girişimler önemli risk faktörleridir. Kalp kapaklarında yıkım azdır, bazıları katılaşmış (organize olmuş) fibrin kümeleri oluşur.
Komplikasyonlar
Kardiyovasküler komplikasyonlar
- Kapaklarda darlık ve yetmezlik
- Myokard abseleri
- İrinli (süpüratif) perikardit
- Embolizm (beyin abseleri, meninjit, dalak abseleri, akciğer abseleri, pnömoni, renal abseler, infarksiyon)
Renal komplikasyonlar
- Embolizm ve infarksiyon
- Fokal glomerülonefrit (mikroembolizm)
- Diffüz glomerülonefrit (immun kompleks sendromu)
Septik embolizm
- Metastatik abseler (beyin abseleri, meninjit, dalak abseleri, akciğer abseleri, pnömoni, böbrek abseleri)
