Tansiyon aleti ya da kan basıncı ölçer ya da sfigmomanometre, kan basıncının ölçülmesine yarayan bir araçtır. Üç tipi vardır: cıvalı, havalı ve elektronik. Havalı tipleri bir stetoskop ile birlikte kullanılır.
Tipleri
Elektronik (dijital) tansiyon aletleri
Dijital tansiyon aleti ölçümü otomatik yapar. Bu tipler kullanılırken stetoskop gereksinimi yoktur. Kolun üst kısmından ya da çoğunlukla bilek kısmından ölçüm yapan tipleri vardır.
Bu tipteki ölçerler özellikle ev kullanımı için idealdirler. Kullanmak için çok özel bir bilgi ve deneyim gerektirmezler. Bir diğer güzel özellikleri ise bir çoğunda bulunan bir özellik olan hafızalı olmaları ve daha önceki ölçüm değerlerini takip olanağı sağlamalarıdır.
Kullanımı
Kullanımı basittir ve kullanım kılavuzu satın aldığınız alet ile birlikte verilmektedir. Bir açma kapama düğmesi ve önceki ölçüm değerlerini gösteren hafıza düğmeleri vardır. Ölçümü kolun üstünden ya da bilekten yaparken aletin, ölçümü yapılan kişinin kalp hizasında tutulması gerekmektedir.
Bununla birlikte bazı modellerinde nabız ölçme özelliği de vardır.
Cıvalı veya havalı tansiyon aletleri
Bu tipteki tansiyon ölçerler manuel (el ile) çalışırlar ve şu parçalardan oluşurlar:
- Havanın doldurulduğu manşon
- Basıncın ölçüldüğü ve gösterildiği manometre
- Bu ikisini birbirine bağlayan borular
- Ölçüm yaparken kullanılan stetoskop hassas olmalıdır.
Kullanımı
- Manşonunun havası iyice boşaltılır.
- Ölçüm yapılacak kişinin kolundaki atardamar el yardımıyla bulunur. Atardamar, dirsek kıvrımının iç tarafındadır ve başparmak ya da işaret ve orta parmakların uç kısımları ile kolayca hissedilebilir.
- Manşon, dirsek kıvrımının 3–4 cm. kadar üst kısmına doğru, içindeki hava torbası kol arterini ortalayacak şekilde ve kolu tam saracak şekilde, ne çok sıkı ne de çok gevşek olarak yeterli bir sıkılıkta kola sarılır.
- Stetoskop kulaklığı ölçümü yapan kişi tarafından kendi kulağına takılır.
- Stetoskobun tambur kısmı (diyafram olan kısmı), manşonun altına tamamen girmeyecek biçimde, atardamar üzerine fazla bastırmadan koyulur.
- Pompanın ucundaki vana kapatılarak manşon basıncı, ölçüm yapılan kişide beklenen sistolik arter basıncı (büyük tansiyon) 15–20 mmHg daha yüksek olacak şekilde arttırılır, ya da manşon basıncı artırılırken stetoskop aracılığıyla sesler (Korotkoff sesleri) dinlenir ve manşon basıncı, seslerin kesildiği basınçtan 15–20 mmHg daha yüksek olacak şekilde arttırılır.
- Vanası yavaşça açılır manşon basıncının saniyede 1–2 mmHg hızla düşmesi sağlanır ve bu esnada stetoskop aracılığıyla sesler dinlenir.
- Seslerin ilk geldiği anda manometreden okunan basınç büyük tansiyondur.
- Manşon basıncı düşürülürken ses gelmeye devam eder, daha sonra sesin şiddeti azalır ve bir noktada duyulmaz olur. Sesin duyulmadığı anda okunan basınç değeri ise küçük tansiyondur.
- Stetoskop kulaktan çıkartılır ve manşonun içindeki hava tamamen boşaltılarak alet koldan çıkartılır.