Hidrokodon / parasetamol kombinasyonu olan ağrı kesicidir hidrokodon / asetaminofen, olarak da bilinir, opioid bir analjezik olan hidrokodon ve anilid analjezik parasetamolün (asetaminofen) kombinasyonudur. Orta ve şiddetli ağrıları tedavi etmek için kullanılır. Amerika Birleşik Devletleri'nde eğlence amaçlı olarak kullanıldığı bilinmektedir. ABD'deki genel marka isimleri ''Vicodin, Lorcet, Norco vd.''dir. Aynı zamanda ''Vicodin'' daha hafif ağrılar için oxikodon / asetaminofen kombinasyonu da mevcuttur.
Yaygın yan etkiler baş dönmesi, uyku hali, kabızlık ve kusmadır. Ciddi yan etkiler arasında bağımlılık, solunum hızının azalması, düşük tansiyon, serotonin sendromu, şiddetli alerjik reaksiyonlar ve karaciğer yetmezliği yer alır. Hamilelik sırasında kullanılması bebeğe zarar verebilir. Alkol ile kullanılması tavsiye edilmez. Hidrokodon, mu-opioid reseptörüne bağlanarak çalışır. Parasetamolün nasıl çalıştığı belirsizdir ancak prostaglandinlerin oluşumunun engellenmesini içerebilir.
Hidrokodon/parasetamol, 1982'de Amerika Birleşik Devletleri'nde tıbbi kullanım için onaylandı. Amerika Birleşik Devletleri'nde, program II kontrollü bir maddedir. 2019'da, 30 milyondan fazla reçeteyle Amerika Birleşik Devletleri'nde en sık reçete edilen on beşinci ilaç oldu. Kodein/parasetamol kombinasyonu olmasına rağmen, Birleşik Krallık'ta mevcut değildir. Diğerlerinin yanı sıra Vicodin ve Norco markaları altında satılmaktadır. Türkiye'de bulunmaz, yalnızca özel devlet izni ve özel sigorta ile nadiren sayılı şekilde getirilebilir. Türkiye'de bu tür opioid+non/opioid ilaçlardan biri olan oksikodon/parasetamol yalnızca ameliyat sonrası ağrılarda ve hastane yatışlı kanser hastalarında kullanılır ve bunun yanı sıra kronik ağrılı hastalara kırmızı reçete ile kapsül satışı bulunur. Bunun dışında bulunabilecek en güçlü ağrı kesici Apranax Plus'tır zira bileşiminde Türkiye'de orta ağrıları tedavi için kullanılan Naproksen'in yanında 30 mg kodein bulunur yine de Vicodin kadar güçlü olmasa da bulunabilecek en güçlü ikinci ağrı kesicidir.
| Hidrokodon/parasetamol | |
|---|---|
| |
| Sistematik (IUPAC) adı | |
| (4R,4aR,7aR,12bS)-9-methoxy-3-methyl-1,2,4,4a,5,6,7a,13-octahydro-4,12-methanobenzofuro[3,2-e]isoquinolin-7-one;N-(4-hydroxyphenyl)acetamide | |
| Kimlik belirteçleri | |
| ATC kodu | N02AJ01 |
| PubChem | 11247932 |
| Kimyasal özellikler | |
| Kimyasal formül | C26H30N2O5 |
| Moleküler ağırlık | 450.5 g/mol |
| Farmakokinetik özellikler | |
| Biyoyararlanım | >%80 |
| Metabolizma |
Hidrokodon: yoğunlukla karaciğer, öncelikle CYP3A4; /Parasetamol: karaciğer, CYP2E1 |
| Yarılanma ömrü | hidrokodonun yarı ömrü: 228–294 dakika (3,8–4,9 saat); parasetamol için: 120–240 dakika (2–4 saat) |
| Atılma | İdrar (%10-15'i değişmeden atılır) |
Kullanım
Medikal
Hidrokodon/parasetamol, opioid hidrokodon ve opioid olmayan analjezik parasetamolden oluşan sabit dozlu bir kombinasyondur. Akut, kronik veya postoperatif tiplerde orta ila şiddetli ağrıların giderilmesi için endikedir. Hidrokodon/parasetamol oral solüsyon ve tablet formülasyonlarında gelir; ancak her bileşenin gücü değişebilir. Ekim 2014'te, Uyuşturucuyla Mücadele İdaresi, hidrokodon kombinasyon ilaçlarını yanlış kullanım, kötüye kullanım ve saptırma riskleri nedeniyle program III'ten program II'ye yeniden planladı.
Eğlence
Hidrokodon saptırma ve eğlence amaçlı kullanım, opioid etkileri nedeniyle son yıllarda arttı. 2009 ve 2010'da hidrokodon, DEA'nın Ulusal Adli Laboratuvar Bilgi Sistemi (NFLIS) ve Uyuşturucu Kanıtlarından Bilgi Alma Sistemi (STRIDE) tarafından bildirildiği üzere ABD federal, eyalet ve yerel adli tıp laboratuvarlarına sunulan ilaç kanıtlarında en sık karşılaşılan ikinci opioid farmasötik maddeydi.
Hamilelik ve emzirme
Hamilelik kategorisi C: Hamilelikte risk göz ardı edilemez. Bu ilaçla hayvan kontrollü çalışmalar yapılmamıştır.
Düşük konsantrasyonlarda parasetamol anne sütü yoluyla atılır, ancak hidrokodonun atılımı bilinmemektedir.
Böbrek ve karaciğer yetmezliği
Olası toksisite riski nedeniyle dikkatli kullanın.
Yan etkileri
En yaygınları
Az yaygın
- Merkezi sinir sistemini etkileyerek uyuşukluk, kafa karışıklığı, kaygı, korku, huzursuzluk, bağımlılık, ruh hali değişiklikleri, zihinsel ve fiziksel performansta bozulma.
- Gastrointestinal sistemde: kabızlığa
- Genitoüriner sistemde: idrar yapamama, mesane spazmları.
- Solunum depresyonu yani solunum hızının ve çabasının azalması.
- İşitme bozukluğu, kalıcı işitme kaybı.
- Dermatolojik olarak: döküntü, kaşıntı
gibi semptomatiklere yol açabilir.ü
Kara kutu uyarısı
"Parasetamol, bazen karaciğer nakli veya ölümle sonuçlanan akut karaciğer yetmezliği vakaları ile ilişkilendirilmiştir. Karaciğer hasarı vakalarının çoğu, günde 4000 miligramı aşan dozlarda parasetamol kullanımı ile ilişkilidir ve genellikle birden fazla içerir.
-Parasetamol içeren herhangi bir ürünün prospektüsünden."
Alerji uyarısı
"İçeriğindeki maddelerden herhangi birine alerjiniz varsa hidrokodon bitartrat ve parasetamol tabletleri almayın. Döküntü veya nefes almada zorluk gibi alerji belirtileri geliştirirseniz hidrokodon bitartrat ve parasetamol tabletlerini almayı bırakın ve derhal sağlık uzmanınıza başvurun."
Doz aşımı
Hidrokodon: Solunum depresyonu, komaya doğru ilerleyen aşırı uyuklama, kas gevşekliği, soğuk ve nemli cilt, yavaş kalp hızı, düşük tansiyon, ani kalp fonksiyonu kaybı ve ölüm meydana getirebilir.
Parasetamol: Karaciğer ve böbrek yetmezliği, kan şekeri düşüklüğü oluşturabilir.
Etkileşimler
Hidrokodon, diğer opioidler, benzodiazepinler, benzodiazepin olmayan yatıştırıcılar, psikotroplar ve antikonvülsanlar gibi diğer yatıştırıcılarla kombine edildiğinde gelişmiş bir solunum depresanı etkisi gösterebilir.
Alkol ürünleri ile birlikte parasetamol kullanımı akut karaciğer yetmezliği riskini artırabilir.
Görüntüleme
Şiddetli karaciğer veya böbrek hastalığı olan kişilerde tedaviyi izlemek için laboratuvar fonksiyon testleri kullanılmalıdır.
Farmakoloji
Hidrokodon
- Etki mekanizması: Hidrokodon, esas olarak mu-opioid reseptörlerinde bir agonist olarak hareket eder, ancak aynı zamanda delta opioid ve kappa opioid reseptörlerine karşı zayıf bir agonisttir.
- Emilim/dağılım: Oral formülasyon gastrointestinal sistemden emilebilir ve %20-50 oranında plazma proteinlerine bağlı kalır. Analjezi başlangıcı yaklaşık 20-30 dakika olup 4-8 saat ve t1/2 3-4 saattir
- Metabolizma/atılım: Sitokrom P450 3A4 tarafından norhidrokodona ve sitokrom P450 2D6 tarafından da biyolojik olarak aktif olan hidromorfona metabolize edilir. CYP2D6'yı kodlayan gende defekt olan kişilerde ilacın klirensi daha düşük olacak ve hidromorfon gibi daha az metabolit oluşacak; ancak analjezik üzerindeki etkisi bilinmemektedir.
Parasetamol
- Etki mekanizması: Parasetamol, prostaglandin sentezinden sorumlu olan COX enzimini inhibe ederek etki eder. Prostaglandinler ağrı algısını arttırır. Prostaglandin üretiminin inhibisyonu ağrıyı hafifletmeye yardımcı olur.
- Emilim/dağılım: Oral parasetamolün yarı ömrü 1,25 ila 3 saattir ve alımdan 10-60 dakika sonra doruk seviyeye ulaşır.
- Metabolizma/atılım: Parasetamol esas olarak karaciğerde glukuronidasyon ve sülfatlama yoluyla çoğunlukla toksik olmayan metabolitlere ve glutatyon tarafından inaktive edilen bazı oldukça reaktif metabolitlere metabolize edilir. Oral dozun %85'i böbrek yoluyla atılır. Yüksek dozlarda, glutatyon arzı talebini karşılayamaz, bu nedenle karaciğer hasarına yol açan yüksek oranda reaktif bileşiklerin birikmesine neden olur.
Popüler kültür
Vicodin kullanımı, baş karakter Dr. Gregory House'un uyuşturucu kombinasyonuna bağımlı olduğu 2004-2012 tıbbi TV dizisi House'un ana temasıdır.