Amvâs Veba Salgını
Amvâs Veba Salgını ya da Amvâs Taunu miladi 638 - 639 yılları arasında günümüzde Filistin sınırları içinde ortaya çıkan ve daha sonra Ürdün, Şam ve Urfa'ya yayılan veba salgınıdır. Adını, Kudüs'ün 33 km kuzeybatısında yer alan Amvâs köyünden almıştır. İslâm tarihinde ilk görülen salgın hastalık olarak kabul edilmektedir.
Amvâs köyü, Halife Ömer bin Hattab döneminde Bizans İmparatorluğu'na karşı alınan Ecnadeyn zaferinden sonra İslam ordusu için karargâh olarak kullanılmaya başlandı. Eski bir yerleşim yeri olan köy, stratejik bir bölgede kuruluydu. Kudüs yolu üzerinde, orduların konakladığı önemli bir mevkiydi.
Bu köyde baş gösteren salgında, aralarında Suriye orduları başkumandanı Ebu Ubeyde bin Cerrah ve birçok komutan da olmak üzere 25 bin insan ölmüştür. Amvâs salgını, 541 yılında başlayarak yaklaşık iki asır boyunca bölgede aralıklarla etkili olan Justinianus Veba Salgınının bir uzantısıdır.
İslam Tarihine Etkileri
Amvas vebası, askeri ve politik açıdan önemli sonuçlar doğurdu. Salgın sonucunda, Suriye’de bulunan ordunun yarısı ve birçok önemli komutan hayatını kaybetti.Ömer tarafından kendinden sonra halifeliğe layık görülenEbu Ubeyde bin Cerrah’ın salgında hayatını kaybetmesi ileride göreve gelecek halifeleri doğrudan etkilemiştir. Ebu Ubeyde'ye vekaleten başkumandan olan Yezid bin Ebu Süfyan’ın da aynı salgında vefatından sonra kardeşi Muaviye bin Ebu Süfyan Şam valiliğine getirildi. Yaklaşık yirmi yıl boyunca Suriye’de valilik görevinde bulunan Muaviye'nin Ali bin Ebu Talib ile giriştiği hilafet mücadelesi sonucunda İslam tarihinin seyri değişmiştir.