Prekanseröz lezyon, bazı hastalıklarda kanser olmayan ancak kanserleşme riski olabilen lezyonlardır. Bu eğilim bazılarında fazla, bazılarında daha azdır. Kanserojen etkilerle bir ya da birden fazla hücrede oluşan DNA zararları ile klinikte tanımlanabilen tümör kitlesinin oluşması arasında sessiz bir dönem (lag period) vardır. Prekanseröz bir lezyonun kansere dönüşmesi (epikarsinogenez) “lag period” ile ilgilidir.
Prekanseröz lezyonlar ve Kanser riskini olan hastalık örnekleri
- Xeroderma pigmentosum: Deride skuamöz hücreli karsinom
- Kronik arsenik zehirlenmesi: Deride skuamöz hücreli karsinom
- Poliposis coli (kalın bağırsak polipleri): Poliplerden kalın bağırsak adenokarsinomu
- Nörofibromatozis (von Recklinghausen hastalığı): Nörofibromlarda sarkomlaşma
- Atrofik gastrit (+pernisiöz anemi): Mide karsinomu
- Memedeki süt kanallarının (duktal) papillomu: Meme kanseri
- Lökoplaki ve Eritroplaki: Ağız mukozasının skuamöz hücreli karsinomu
- Aktinik dermatit (güneş etkisi): Deri kanserleri (bazal hücreli karsinom, skuamöz hücreli karsinom, malign melanoma)
- Tuberöz skleroz: Beyin tümörü (glioma)
- Barret özofagusu: Yemek borusunda adenokarsinom
- Safra kesesi taşları (kolesistit): Safra kesesi adenokarsinomu
- Karaciğer sirozu: Hepatosellüler karsinom
- Kemiğin Paget hastalığı: Kemik kanseri (osteosarkoma)
- HIV/AIDS: Kaposi sarkomu, lenfomalar, çeşitli tümörler
- Genital HPV enfeksiyonu: Rahim boynu (serviks) karsinomu
- EBV enfeksiyonu: Nazofarinks kanseri, Lenfoma
- Kronik yangılar ve Nedbeler: Skuamöz hücreli karsinom (yanıklar, kronik varis ülserleri, osteomyelit fistüllerinin çevresi); Adenokarsinom (H. Pylori, kronik mide ülseri, ülseratif kolit)
- Sendromlar: Perlman sendromu, Simpson-Golabi-Behmel sendromu, Beckwith-Wiedemann sendromu, Down sendromu, Plummer-Vinson sendromu, Myelodisplastik sendromlar, Dyskeratosis congenita