| Metamfetamin | |
|---|---|
| |
| |
| Sistematik (IUPAC) adı | |
| N-methyl-1-phenyl-propan-2-amine | |
| Kimlik belirteçleri | |
| CAS numarası | 537-46-2 |
| ATC kodu | N06 BA03 |
| PubChem | 1206 |
| DrugBank | DB01577 |
| Kimyasal özellikler | |
| Kimyasal formül | C10H15N |
| Moleküler ağırlık | 149.233 g/mol |
| Fiziksel özellikler | |
| Ergime noktası |
170 °C |
| Kaynama noktası |
212 °C |
| Çözünürlük(suda) | sıvı çözeltilerle kuvvetlendirilir ancak çözünmez mg/mL (20 °C) |
| Farmakokinetik özellikler | |
| Biyoyararlanım |
Oral: %70 IV: %100 |
| Metabolizma | Hepatik |
| Yarılanma ömrü | 9-15 saat |
| Atılma | Renal |
| Tedavi bilgileri | |
| Gebelik kategorisi | ABD - C |
| Uygulama yolu | Oral, intravenöz, intramüsküler, buğu şeklinde, rektal, |
Metamfetamin, merkezî sinir sistemi uyarıcısı olan sentetik bir maddedir. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ve obezite gibi hastalıkların tedavisinde reçete edilir. Desoxyn ismiyle ilaç piyasasında ABD'de bulunur. Bunun haricinde uyarıcı etkileri sebebiyle yasadışı olarak kullanımı mevcuttur. Kristal ve hap formunda olabilen çeşitleri dünyada birçok ülkede yasadışı olarak satılmaktadır. Birçok uyarıcı gibi, 6-24 saat süren güçlü bir öfori, dolayısıyla güçlü bir psikolojik bağımlılık yapabilme etkisine sahiptir. Yapı olarak amfetamine yakın psikoaktif bir maddedir.
IUPAC ismi (S)-N-metil-1-fenil-propan-2-amin olan methamfetamin suistimal edilmek üzere kaçak üretimi ile de tanınmıştır. Efedrin ya da psödoefedrin molekülü hidrojenize edilerek kolayca elde edilebildiğinden hemen her yerde üretilebilmektedir. "Methlab" de denilen bu yerler, üretimi sırasında çıkan fosfattan ötürü kırmızı bir renge boyanır ve kedi idrarı gibi kokar.
Tarihçe
Bulunuşu
1887 yılında metamfetamin sentezlenmesinden kısa bir süre sonra,1893'te kimyager Nagai Nagayoshi tarafından efedrin maddesinden de sentezlendi. "Metamfetamin" terimi bu yeni karışımın kimyasal yapısından türedi: methyl alpha-methylphenethylamine. 1919 yılında, kristalize metamfetamin farmakolog Akira Ogata tarafından efedrinin redoks yöntemiyle kırmızı fosfor ve iyot kullanılarak sentezlendi.
Etkileri
Uyanıklık, motivasyon ve kısa dönem beyin aktivitesini artıran madde aşırı öforiye neden olmaktadır. Madde alındığında tansiyon ve vücut sıcaklığı yükselir, göz bebekleri büyür ve ishal, bulantı, kusma görülebilir.
Kötüye kullanımlarda beyin kimyasını bozup depresyona yol açtığı bilinmektedir. Bağımlılarında kalıcı anhedoni oluşmaktadır. Psikoz etkileri ortaya çıkartıp, görsel ve işitsel halüsinasyonlara neden olabilir. Kullanıcılarında güçlü bir psikolojik bağımlılık yan etkisi görülür.
Devamlı kullanıcılarında meth ağzı denen diş çürükleri oluşur. Bağışıklık sistemi baskılanan bu kişilerde stafilokok enfeksiyonlarına sıkça rastlanır. Kilo kaybı ve kısa dönem libido artışını takiben erektil disfonksiyon da bilinen kötü etkilerindendir.
Kuvvetli sistemik reaksiyon ile ölüme yol açabilir.
