| Makale serilerinden |
| LGBT |
|---|
Dönüşüm terapisi (İngilizce: Conversion therapy), bireyin cinsel yönelimini psikolojik veya ruhsal müdahaleleri kullanarak eşcinsel veya biseksüelden heteroseksüele dönüştürmeyi amaçlayan sözdebilim uygulamalarına verilen genel isimdir. Cinsel yönelimin değiştirilebileceğine dair güvenilir bir kanıt yoktur ve tıbbi kurumlar dönüşüm terapisi uygulamalarının etkisiz ve potansiyel olarak zararlı olduğu konusunda uyarılarda bulunmuştur.Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık'taki tıbbi, bilimsel ve devlet kuruluşları, dönüşüm terapisinin geçerliliği, etkinliği ve etiği konusundaki endişelerini dile getirmişlerdir. Asya, Avrupa, Okyanusya ve Amerika'daki çeşitli devletler dönüşüm terapisine karşı yasalar çıkarmıştır.
Kurumsal görüşler
Amerikan Psikiyatri Birliği (APA), cinsel kimlik ve yönelimi değiştirimeyi amaçlayan metotların, eşcinselliği bir hastalık olarak gördüğü gerekçesi ile etik olmadığını belirtir.Dünya Psikiyatri Birliği ve Dünya Sağlık Örgütü'nün Panamerikan Sağlık Örgütü bölgesel ofisi dönüşüm terapisine karşı çıkan uluslararası kuruluşlardır.Dünya Sağlık Örgütü ise dönüşüm tedavisini yasaklamamak ile birlikte eşcinselliğin tedavi gerektiren bir hastalık olduğu fikrine karşıdır.
Günümüzde dönüşüm terapisinin en önemli savunurları, köktendinci Hristiyan gruplar ve diğer dini örgütlerdir. Dönüşüm tedavisini savunan ana kuruluş, National Association for Research & Therapy of Homosexuality (NARTH) olup, laik bir kurum olmasına rağmen, genellikle dini gruplarla ortaklığı bulunmaktadır.
Türkiye
Türkiye bazlı Cinsel Eğitim Tedavi ve Araştırma Derneği (CETAD), eşcinselliğin tedavi edilip edilemeyeceği konusunda "Eşcinsellik bir hastalık olarak kabul edilmediği için bir tedavisi de yoktur." düşüncesini belirtmiş ve bu tedavi denemeleri için "Bu yöntemlerle eşcinsel bireylerin cinsel yönelimlerinde kalıcı değişiklik sağlandığı gösterilemediği gibi, uygulandığı kişide ruhsal ve bedensel hasara neden olabildiği saptanmıştır." ifadesinde bulunmuştur.
İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Şahika Yüksel 2005 yılında eşcinselliğin bir hastalık olmadığını belirtmiş ve tıp etiği açısından tedavisinin uygunsuz olduğunu söylemiştir. Tedavi çalışmaları hakkında ise "...nasıl ki heteroseksüeller kendi cinslerine ilgi duymaya zorlanamazsa, eşcinseller de karşı cinsle yakınlaşmaya zorlanamaz." ifadesini kullanmıştır.
Türkiye'de Batı dünyasının genel görüşünden sapan düşünceler de bulunmaktadır. Türkiye'deki eşcinsellik tedavisini savunan hareketin özellikle psikolog Joseph Nicolosi'nin “Homoseksüelliği Önleme Rehberi” (Preventing Homosexuality) gibi yayınlarından etkilendiği belirtilmiştir.
Eski Adalet ve Kalkınma Partisi milletvekili ve Kadın ve Aileden Sorumlu Devlet Bakanı Selma Aliye Kavaf, Hürriyet gazetesi yazarlarından Faruk Bildirici ile yaptığı ve gazetenin Pazar ekinde yayınlanan röportajda "Ben eşcinselliğin biyolojik bir bozukluk, bir hastalık olduğuna inanıyorum. Tedavi edilmesi gereken bir şey bence" demiştir. Bu ifade Türkiye Psikiyatri Derneği tarafından eleştirilmiş ve doğru olmayan bir ifade olarak tanımlanmıştır.
Metotlar
Amerika Birleşik Devletleri ve Batı Avrupa'daki dönüşüm terapisinde kullanılmış tarihi teknikler arasında lobotomi,kimyasal hadım, ele veya cinsel organa elektrik çarpması uygulanmasını esas alan engelleme terapileri, bulantı yapan ilaçlar ile homoerotik uyarıcıların eşzamanlı olarak verilmesi ve mastürbasyon sırasında koşullanma uygulamaları bulunur.
ABD'de kullanılan daha yeni klinik teknikler danışmanlık, görselleştirme, sosyal beceri eğitimi psikanalitik terapi ve grup baskısı ve dini kullanan ruhsal müdahaleler ile sınırlı olmuştur.Onarım terapisi (İngilizce: Reparative therapy) terimi, genel olarak dönüşüm terapisi ile eşanlamlı olarak kullanılmıştır, ancak psikolog Elizabeth Moberly ve Joseph Nicolosi ile ilişkili spesifik bir terapi türünü de ifade edebilir.
Yasal durum
