| 1721 Boston çiçek hastalığı salgını | |
|---|---|
 Doğu-Günay ekseninde Boston. J. Carwitham (aktif yılları 1720-1740) | |
| Hastalık | Çiçek hastalığı |
| Virüs cinsi | Poxvirüs |
| Yer | ABD , Boston |
| İlk vaka | Boston |
| Varış tarihi | 1721 |
| Kaynak ülke(ler) | Barbados |
| İstatistikler | |
Ölümler |
800 üstü |
1721'de Boston kötü bir çiçek hastalığı (variola olarak da bilinir) salgını geçirdi. Nisan 1721 ile Şubat 1722 arasında Boston'daki yaklaşık 10.600 kişiden 5.759'u enfekte oldu. Salgın, Püriten bakan Cotton Mather ve Harvardlı doktor Zabdiel Boylston'u, on üç koloni'nin halka açık aşılama konusundaki ilk deneyiminin bir parçası olarak Bostonluları etkiledi. Onların çabaları insanları çiçek hastalığına karşı bağışıklamak için daha fazla araştırmaya ilham verdi. Massachusetts Körfezi Kolonisini ilk aşı tartışmasının merkezine yerleştirdi ve Batı toplumunun hastalığa yönelik tıbbi tedavi yaklaşımını değiştirmiştir. Boston gazeteleri aşı çabalarına karşı çıkan ve destekleyen çeşitli bilgiler yayınlarken, salgın hastalık hakkındaki sosyal ve dini söylemler de çeşitlenmişti.
Boston'da çiçek hastalığı
22 Nisan 1721'de İngiliz yolcu gemisi HMS Seahorse bir duraklama sonrasıçiçek hastalığından yeni kurtulan denizci mürettebatıyla birlikte Barbados'tan Boston'a geldi. Gümrüğün Spectacle Adasındaki karantina hastanesi bulaşıcı hastalıkları olan bireyleri kontrol altına almakla görevlendirildi. Ama denizcilerden biri burada varışlarından bir gün sonra hastalandı. Boston'ın görevli memuru Seahorse'u inceledi ve geminin limandan ayrılmasınından önce iki veya üç çiçek hastalığı vakası daha tanımladı. Denizcinin hastalandığı pansiyonda alelacele karantinaya alınmasına rağmen, Boston Limanı'nda onunla temastaki dokuz denizci daha Mayıs ayı başlarında çiçek hastalığına yakalandı. Denizciler Spectacle Adası'nın ilkel hastanesinde karantinaya alındı ama hastalığın kontrolü mümkün olmadı. 26 Mayıs'ta Cotton Mather günlüğüne şunları yazdı: "Çiçek hastalığının felaketi şimdi kasabaya girdi."
Boston'un son çiçek hastalığı salgını 1703'te olmuştu ve bağışıklığı olmayan çocuklar ve genç yetişkinler savunmasızdı. Haziran ayına kadar kasaba büyük bir halk sağlığı kriziyle karşı karşıya kaldı. Dindar halk, ilahi cezanın öznesi oldukları konusunda giderek daha fazla endişe duymaya başladı. Yaklaşık 900 kişi Boston'dan kırsal bölgelere kaçtı ve muhtemelen virüsü yaydı. Sömürge Massachusetts'in yasama organı olan Genel Mahkeme, yaz sonunda Boston'dan Cambridge'e taşındı, ancak Ağustos ayında Cambridge'de de çiçek hastalığı vakaları görünmeye başladı. James Franklin'in The New England Courant'ı, salgının ortasında Ağustos ayında yayına başladı ve çiçek hastalığı ve ondan korunma konusu ana sayfa haberi oldu.Courant'a Ekim ayı başlarında belediye meclisi tarafından çiçek hastalığından şimdiye kadar etkilenenlerin ev bazında bir sayım yayınlaması emredildi: 2.757 vaka, 1.499 iyileşme ve 203 ölüm kayda geçirildi. Salgın, Ekim ayı içinde 411 kişinin ölümüyle zirve yaptı. Yargıç Samuel Sewall, 18 Ekim'de bir Madam Checkly gibi arkadaşlarının ve komşularının ölümlerini günlüğüne kaydetti. Şükran günü vaazları da salgından etkilendi ve 26 Ekim'de çoğu cemaat, toplantılar sırasında çiçek hastalığının yayılması korkusuyla sabah saat 11'de tek bir vaaz verdi. Boston nüfusunun %8'i salgın sırasında ölecek, ve yüzlerce Bostonlu ancak ciddi yara izleri veya sakatlık ile iyileşecekti.
Kamu aşılama kampanyası
Cotton Mather, Boston'un diğer 14 doktoruna salgınla ilgili mektuplar gönderdi ve onlardan kendi hastalarını veya gönüllülerini aşılayarak çiçek hastalığına karşı tıbbi bir kampanya yürütmelerini istedi. Mather, 1715'te Onesimus adlı bir kölenin Afrika'da çiçek hastalığına karşı ömür boyu bağışıklık kazandıran bir prosedür hakkında bilgilendirdiği zamandan beri aşı ile ilgileniyordu. Yara izleri, Afrika'dan kaçırılan ve köle tüccarları tarafından değer verilen köleleştirilmiş insanlarda yaygın olarak bulundu. Mather, İngiltere'nin Türkiye büyükelçisine hizmet ederken tanık olduğu benzer bir prosedürle ilgili doktor Emmanuel Timoni'nin açıklamasını okudu. Timoni'nin aşılama olarak adlandırdığı prosedür, bir çiçek hastasından alınan irin kurutulmasını ve sağlıklı bir kişinin cildine sürtünerek veya kazıyarak, onlara ömür boyu bağışıklık kazandıran hafif bir çiçek hastalığı geçirmeyi içeriyordu. Mather, variolasyonun insanları çiçek hastalığına karşı korumak için nispeten çok güvenli ve etkili bir prosedür olduğunu kanıtlamak istedi. Ancak çoğu doktor, çiçek hastalığının ölümcül bir şekilde yayılma olasılığından ve kasıtlı olarak başkalarına bulaştırmanın sosyal sonuçlarından korkuyordu.
Harvard Üniversitesi'nden Zabdiel Boylston, Amerika'nın ilk halka açık aşılama kampanyasını başlatarak Mather'a destek olan tek doktordu. 26 Haziran 1721'de Boylston önce altı yaşındaki oğlu Thomas'ı, ardından 36 yaşındaki kölesini ve kölenin iki yaşındaki oğlunu aşıladı. Doktorun raporuna göre hepsi nispeten hafif çiçek hastalığı yaşadı ve vakalarından hiçbiri bir sakatlık veya şekil bozukluğu yaşamadı. Boylston daha sonra prosedürün güvenliği konusunda yeterince kendinden emin hissetti ve salgında 5 aylık sürede Boston ve çevresinde 247 kişiyi aşıladı (6 ölümle karşılaştı). Bunların arasında, Harvard'da oda hizmetçisi çiçek hastalığına yakalanan Cotton Mather'ın oğlu Samuel de vardı. 25 Kasım 1721'de Boylston Harvard'da 15 kişiyi aşıladı. Bunlar on üç öğrenci, profesör Edward Wiglesworth ve öğretmen William Welsted idi. Hepsi hayatta kaldı, üniversitenin öğrenci grubunu ve fakülteyi prosedürüyle etkiledi. Cotton Mather, Dr. Boylston'ın Boston'daki çalışmasını detaylandıran bir mektupta şöyle yazıyor: "Deney böylece hem erkek hem de kadın, hem yaşlı hem de genç, hem güçlü hem de zayıf, hem beyaz hem de siyah olmak üzere yüzlerce insan üzerinde yapıldı."
Boylston, Boston'daki seçim çalışmalarının kendisini kısıtlayan muhalefeti ve ara sıra halktan gelen şiddet nedeniyle aşı kampanyasını Kasım ayından sonra sürdüremedi. Ancak Harvard'da araştırmasından ilham alan bir öğretmen olan Thomas Robie, Spectacle Adasın'daki hastaları aşılamaya devam etti. Hastalarından biri, aşılandıktan on altı gün sonra, prosedürünün başarısını rapor etmek üzere Harvard'a dönen Nicholas Sevier'di. Harvard'ın akademik topluluğu, Boylston ve Nicholas Sevier'in başarılı deneylerinden sonra aşılamayı daha fazla kabullenmeye başladı.
Aşı tartışması ve şiddet
Cotton Mather, aşılamanın insanları çiçek hastalığından korumak için ilahi bir hediye olduğuna inanıyordu. Boylston bir doktor olarak çocuklarını ve diğerlerini çiçek hastalığından korumakla yükümlü olduğunu hissetti. Bununla birlikte, birçok çağdaş Bostonlu, aşılanmış hastalardan çiçek hastalığının yayılmasından korkmuş ve insanları kasten enfekte etme fikrine öfkelenmişti. Aşı, şüpheli doktorlarda da öfke uyandırdı. Böyle bir doktor olan William Douglass, Mather'ın deneyine yanıt olarak aşı karşıtı broşürler yayınladı. The New England Courant'ta yayınlanan bir yazısında, "Bazıları, herkese bulaştırmak için ellerinde aşı aletleri ve zehirli sıvı şişeleri taşıyorlar. Herhangi bir adam sabah ailesine bulaştırabilir ve akşamları hastalığın yayılmaması için Tanrı'ya dua edebilir mi?" Douglass, kişisel olarak aşılamaya karşı çıkarken yalnızca kendisi gibi akredite tıp uzmanlarının bu tür tehlikeli prosedürleri yürütmesi gerektiğine inanıyordu. Boylston gazetelerde alaya alındı ve hicvedildi. Douglass ve diğer doktorlar tarafından bir şarlatan olarak tasvir edildi.
Variolasyon, prosedürü uygulayanların %2'si için hala bir ölüm riski vardı. Bu eleştiriler için verimli bir zemindi. The New England Courant, Douglass ve Dalhonde'un aşıya karşı sansasyonel makalelerini yayınlarken, aşılama karşısında öfkeli söylemler oluştı. Douglass'ın bir makalesi, çevredeki Kızılderili topluluklarına karşı aşıların kullanılması hakkında olumsuz bir şaka yaptı. Boylston kötü bir üne sahip oldu ve sömürge hükûmeti onun ve Mather'ın çalışmalarına karşı şüpheci olmaya devam etti. Boston Kent Konseyi, Ağustos ayı başlarında prosedürlerini açıklaması için onu çağırdı. Konsey aşılamayı kınadı ve derhal vazgeçmesini emretti. Muhalefete rağmen Boylston, Cotton'un babası Increase Mather ve Benjamin Coleman, Thomas Prince, John Webb ve William Cooper gibi diğer dört "aşı ile ilgili bakanın" desteğini aldı. Aşılar iki gün sonra yeniden başladı. Dr. Boylston bunun için sokaklarda saldırıya uğradı ve sonunda iki hafta boyunca evinde gizlice saklanmak durumunda kaldı.
Cotton Mather, aşılar hakkında çılgınca yayılan söylentiler nedeniyle öfkeli bir halk tarafından da terörize edildi. Çeteler sonunda hastaları Spectacle Adası'nın karantina evinde tecrit etmeye zorlamaya başladı. Cotton Mather, yeğeni Rahip Walter'ı aşıladı. Çiçek hastalığından kurtulan rahip Mather'ın evinde kalmasına izin vermeyi teklif etti. Ancak gergin bir kalabalık bunu fark edip saldırdı ve doğrudan Walter'ın kaldığı odaya bir bomba attı. Bomba patlamadı, ama ona bağlı bir tehdit notu bulundu.
Aşıya karşı çıkan Boston din adamlarının önde gelen üyelerinden biri John Williams'dı. Williams, variolasyonu günahkar ve "Doğal Fizik Kuralların uygun değil" diyerek eleştirdi. Cotton Mather, birçok insanın öleceği için aşılamayı reddetmenin İncil'in 6. Emrinin ihlali olacağını söyledi.
Sosyal ve bilimsel etki
Salgın, Amerikan tıbbında ilk kez basının halkı bir sağlık krizi hakkında bilgilendirmek (veya alarma geçirmek) için kullanıldığı bir olaydı.New England Courant, yeni editörü 16 yaşındaki Benjamin Franklin'in önderliğinde salgını takip eden aylarda Mathers ve aşı hakkında hicivli yazılar yayınlamaya devam etti. Boylston aşı ile ilgili deneyimlerini New England'da Inoculated Small Pox'un Tarihsel Gelişimi makalesinde yazdı. Boston'daki din adamlarının çoğu aşılamayı desteklemiş görünüyordu. Aşıya inanan Bakan Benjamin Coleman kölelerden aşı hikâyeleri topladı ve muhaliflere karşı "Aşılama veya aşılama yoluyla çiçek hastalığını engellemenin yeni yöntemi hakkında bazı gözlemler" yayınladı.
Boston'un 1721'deki çiçek hastalığı salgını, Amerika'nın ilk halka açık aşılama kampanyasını ve onu çevreleyen tartışmaları motive etmek için eşsiz bir örnektir. 22 Şubat 1722'de Boston'da yeni çiçek hastalığı vakalarının görülmediği ve hastalığın azalmakta olduğu resmen açıklandı. Salgında 800'den fazla Bostonlu öldü ve daha birçok kişi çiçek hastalığından sakatlandı. Boylston'ın aşılanmış 247 hastası ise %2 ölüm oranına sahipti. Bu durum normal toplumda %15 idi. Boylston'ın Harvard'daki öğrenciler ve öğretim üyeleri üzerindeki aşı çalışmaları Boston'ın güçlü akademik camiasında prosedür için erken kabulü sağladı. Mather ve Boylston'un aşılama ile ilgili yüksek oranda duyurulmuş deneylerinden ve Londra'daki eşzamanlı bir salgın sırasında Lady Mary Wortley Montagu'nun benzer deneylerinden sonra Variolasyon, Edward Jenner'ın inek çiçek hastalığı kaynaklı aşı imali öncesinde Batı'da yaygın ve iyi araştırılmış bir teknik haline gelecekti. 1723'te Boylston İngiltere'ye gitti ve Kral George tarafından onurlandırıldı. Londra'da, New England'da Aşılanan Çiçek Hastalığının Tarihsel Gelişimi adlı eserinin bir tekrarını yayınladı.