Son evrensel ortak ata (kısaca SEOA, veya İngilizce kısaltması olan LUCA ile anılır), şu anda Dünya üzerinde yaşayan tüm organizmaların ortak bir atayı paylaştığı en son popülasyondur ve Dünya üzerindeki tüm mevcut yaşamın en yakın ortak atasıdır. Bu mevcut yaşama tüm hücresel organizmalar dahildir; virüslerin kökenleri belirsizdir ancak aynı genetik kodu paylaşırlar. SEOA muhtemelen çeşitli virüsleri de barındırıyordu. SEOA, Dünya üzerindeki ilk yaşam değildir fakat var olan tüm canlıların atalarının en son biçimidir.
SEOA'nın belirli bir fosil kanıtı bulunmamakla birlikte, mevcut tüm canlıların ayrıntılı biyokimyasal benzerliği varlığını doğrulamaktadır. SEOA'nın özellikleri, modern genomların ortak özelliklerinden çıkarılabilir. Bu genler, bilgileri DNA'dan, RNA'ya ve proteinlere dönüştürmek için transkripsiyon ve translasyon mekanizmaları dahil birçok birlikte adapte olmuş özelliğe sahip karmaşık bir yaşam formunun varlığını işaret eder. SEOA, muhtemelen yaklaşık 4 milyar yıl önce, okyanus tabanındaki magma akıntılarının yakınında bulunan derin deniz bacalarının yüksek sıcaklıktaki sularında yaşadı.
Tarihî arka plan
Bir filogenetik ağaç, evrim fikrini canlıların tek bir atadan türediğini göstererek doğrudan tasvir eder. Yaşam ağacınnı ilk örneklerinden biri, Jean-Baptiste Lamarck tarafından 1809'da Philosophie zoologique adlı eserinde kendisi tarafından çizildi.Charles Darwin, 1859'da yazdığı Türlerin Kökeni Üzerine adlı kitabında, evrensel ortak ata teorisinin evrimsel bir süreçle ortaya çıktığını ünlü sözleriyle açıkladı: "Bu nedenle, benzerlikten yola çıkarak muhtemelen bu dünyada yaşamış olan tüm organik varlıkların, yaşamın ilk kez Yaratıcı tarafından üflenmiş tek bir ilkel biçimden türediği sonucunu çıkarmalıyım." Kitabın son cümlesi, hipotezin yeniden ifade edilmesiyle başlar: "Yaratıcı tarafından başlangıçta birkaç veya tek bir forma üflenmiş çeşitli güçlere sahip olduğunu anlayan; ve bu gezegen sabit kütleçekim yasasına göre dönmeyi sürdürürken, böylesine basit bir başlangıçtan, sınırsız sayıda en güzel ve en şaşırtıcı formun evrimleşmiş ve evrimleşmekte olduğunu kavrayan bu görüşte ihtişam vardır." "Son evrensel ortak ata" veya kısaca "SEOA" terimi ilk kez 1990'larda böyle bir ilkel organizma için kullanıldı.
Konuyla ilgili yayınlar
- Lane, Nick (2016). The Vital Question. Londra: Profile Books. ISBN 978-1781250372.
Dış bağlantılar
-
Wikimedia Commons'ta Son evrensel ortak ata ile ilgili çoklu ortam kategorisi bulunur.
Wikimedia Commons'ta 
