| Ortanca | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||||
|
Anayurdu Japonya olan ortanca (Hydrangea macrophylla),, 70-75 cinsiyle Asya ve Amerika'nın yerel bitkisi olup, gösterişli çiçekleri nedeniyle Dünyanın birçok yerinde yaygın olarak yetiştirilen, 1-3 metre arası boylanabilen, kışın yapraklarını döken, çalı gövdeli bir süs bitkisidir. En büyük tür çeşitliliği doğu Asya'da özellikle Kore, Çin ve Japonya'dadır.
[1].
Yaşam döngüsü
Ortanca çiçekleri ilkbahar başından sonbahara kadar çıkar; en sık gövdelerin uçlarındaki çiçek başlarında (demet veya salkım şeklinde büyürler. Çiçek başlarında ya küçük gösterişsiz ya da çok büyük gösterişli çiçekler çıkar. Bu gösterişli çiçekler halka şeklinde veya küçük çiçeklerin dışına doğru uzanırlar. Yabani doğadaki bitkilerin gösterişli çiçekleri azdır veya hiç yoktur ancak ekilip yetiştirilenler büyük çiçeklerin çoğuna sahip olacak şekilde seçilir.
Ortancalarda yaygın yetiştirilen "büyük yapraklı ortanca"yı kapsayan demet stili çiçek salkımına sahip iki çiçek düzenlemesi vardır. Paspas başına benzediği için adı paspas başı ortancalarının ponponlara benzeyen büyük yuvarlak çiçek başları vardır. Buna karşılık, dantelbaş ortancaların, gösterişli çanak yaprakları olan büyük çiçeklerin çevresinde halkalanmış küçük çiçekleri, yuvarlak ve düz çiçek başları olur.
Ortanca çiçekleri kesildiğinde kolayca kurur ve yaprakları geniş yüzey alanı nedeniyle çabucak solar. Solan ortancayı tekrar canlandırmak için önce sapı kaynar suya batırılıp su alması sağlanır. Sonra yapraklara da su kazandırmak için yapraklar oda sıcaklığında suya daldırılır.
Yetiştirilmesi ve kullanımı
Lace-cap hydrangea
Peyzaj mimarisinde
Kültür ırkları
Biraz popüler Hydrangea cultivarlar:
- 'Beaute Vendomoise' (kocaman ortanca)
- 'Big Smile' macrophylla x serrata hybrid (ortanca)
- 'Blue Bonnet'
- 'Blue Wave'
- 'Bluebird'
- 'Endless Summer' (İngilizce: perpetual bloomer)(= sürekli kızaran ortanca ?)
- 'Forever Pink'
- 'Lilicana'
- 'Nikko Blue' (İngilizce: perpetual bloomer)(= sürekli kızaran ortanca ?)
- 'Pia' (cüce ortanca)
- 'Red Star' (pH göre: çok koyu mavi veya kırmızı renkli ortanca)
- 'Sister Theresa'
- 'Taube' (çok sevmiş bir İsviçre ortanca)
- 'Veitchii'
Resimler
Tomurcuk ve yapraklar
H. m. 'Tokyo Delight' pembe yaz çiçekler
H. m. 'Tokyo Delight' Kurumuş çiçeklerin başları last well into late winter
H. m. 'Nikko Blue' petals exhibiting the 'blueing' effects of aluminum sulfate solution
Dış bağlantılar
 |
Wikimedia Commons'ta Ortanca ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- http://www.hydrangeashydrangeas.com/ 4 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- http://www.floridata.com/ref/h/hydran_m.cfm 13 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- https://web.archive.org/web/20071013011010/http://hgic.clemson.edu/factsheets/HGIC1067.htm
- Hydrangea Thoughts I
