Modern insanın yakın zamanlı Afrika kökeni

Birbirini izleyen yayılışlar
    Homo erectus (sarı),
    Homo neanderthalensis (koyu sarı) ve
    Homo sapiens (kırmızı).

İlk modern insanların Afrika'dan Yakın Doğu'ya yayılışı

Paleoantropolojide, "Afrika'dan Çıkış" teorisi, yeni tek köken hipotezi, yer değiştirme hipotezi veya yakın zamanlı Afrika kökeni modeli olarak da adlandırılan modern insanın yakın zamanlı Afrika kökeni, anatomik olarak modern insanların (Homo sapiens), coğrafi kökeni ve ilk göçlerinin bilim dünyasında yaygın kabul gören modelidir.Homo erectus ve daha sonra da Homo neanderthalensis'in, kısaca homininlerin Afrika dışına ilk yayılışlarının izini süren bir modeldir.

Model, taksonomik anlamda Homo sapiens'in "tek bir kökeni" olduğunu ileri sürer. Anatomik olarak modern kabul edilen özelliklerin diğer bölgelerde paralel evrimini dışlar, ancak Avrupa ve Asya'daki H. sapiens ile arkaik insanlar arasındaki çoklu karışımı dışlamaz.H. sapiens büyük olasılıkla Afrika Boynuzu'nda 300.000 ila 200.000 yıl önce gelişti. Alternatif bir hipotez de H. sapiensin çeşitli morfolojik özelliklerinin, Afrika'nın farklı bölgelerinde yerel olarak ortaya çıktığını ve aynı dönemde farklı popülasyonlar arasındaki gen akışı nedeniyle yakınsadığını ileri sürmektedir. "Yakın zamanlı Afrika kökeni" modeli, Afrikalı olmayan tüm modern popülasyonların büyük ölçüde Afrika'yı terk eden Homo sapiens popülasyonlarının soyundan geldiğini öne sürer.

Modern insanlar, muhtemelen 130.000 ila 115.000 yıl önce Afrika'nın kuzeyine ve Arap Yarımadası'na ve 215.000 yıl önce Yunanistan'a yayılışları da dahil olmak üzere 270.000 yıl öncesinden başlayarak birkaç defa "Afrika dışına" yayıldılar. Bu ilk göç dalgalarıyla yayılan insanların çoğunun 80.000 yıl önce tamamen yok olduğu veya bu bölgelerden geri çekildiği düşünülmektedir.

Afrika'dan çıkan en kayda değer "son" göç dalgası, yaklaşık 70.000 ila 50.000 yıl önce, "Güney Yolu" olarak adlandırılan rota üzerinden gerçekleşti ve hızla Asya kıyıları boyunca yayılararak yaklaşık 65.000 ila 50.000 yıl önce Avustralya'ya ulaştı. Bazı araştırmacılar, insanların Avustralya'ya erken yayılış tarihlerini sorgulayıp bu tarihin en erken 50.000 yıl öncesi olduğunu öne sürmektedir. Bir kısmı da, Avustralya'nın bu ilk sakinlerinin, daha kayda değer ve eski olan Afrika dışına göçten önce gerçekleşmiş bir dalgayı temsil edebileceğini ve dolayısıyla Avustralya'daki ilk insanların bu bölgenin sonraki sakinlerinin ataları olmayabileceğini ileri sürmektedir. 55.000 yıldan daha kısa bir süre önce ise Yakın Doğu ve Avrupa'ya yerleşen eski bir soy Avrupa'ya yayıldı.

2010'larda popülasyon genetiği alanındaki çalışmalar, Avrasya, Okyanusya ve Afrika'da H. sapiens ile arkaik insanlar arasında meydana gelen çiftleşmelere dair kanıtları ortaya çıkardı; modern popülasyon grupları, çoğunlukla ilkel H. sapiens'ten türemiş olsa da, daha az ölçüde arkaik insanların bölgesel varyantlarından da türemiştir.

Notlar

Bibliyografya

Konuyla ilgili yayınlar

Dış bağlantılar

• Encyclopædia Britannica, Human Evolution 27 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Human Timeline (Interactive) 17 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – Smithsonian, National Museum of Natural History (August 2016).
• Age constraints for the Trachilos footprints from Crete 13 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Nature (October 2021).