Mantar hastalığı, 50 kadar mantar türünün sebep olduğu çeşitli cilt ve tırnak hastalıklarıdır.
Bu mantarlar, dış etkilere karşı dirençli mikroorganizmalar olup her türlü kötü şartlar altında hayatlarını devam ettirebilirler. Temizliğe dikkat etmeyen kimselerin vücuduna yerleşip fırsatını bulduklarında tahribatlarını yaparlar.
Hayvanlarda da çok çeşitli mantar enfeksiyonları oluşur ve bazıları kedilerden Microsporum canis gibi hayvanlardan insanlara bulaşabilir.
Mantar türleri
Vücut mantarı
Cilt üzerinde pembe kırmızılıkta bir leke ile kendisini belli eder. Kırmızılık çevreye doğru yayılırken ortası iyileşmeye başlar. Böylece halka şeklinde kabarcıklar ve kabarcıkların üzerinde kepeklenmeler şeklinde asıl belirti olarak ortaya çıkar.
Tedavisi
- Hastalığa sebep olan mantar cinsi tespit edilmeden etkili bir tedavi mümkün değildir.
- Kesin teşhis, cilt kazıntısının potasyum hidroksit eriyiği muamelesinden sonra, mikroskop altında incelenmesi ile konabilir.
- Mantarın cinsine uygun antimikotik pomad, krem ve losyonlar kullanılır.
- Geniş alanlara yayılmış mantar hastalığında harici tedaviye ilâveten, ağızdan griseofulvin ihtiva eden haplar verilir.
Ayak mantarı
Genellikle sporcularda, toplu halde yaşanan yatılı okul ve kışla gibi yerlerde, ayak temizliğine dikkat etmeyen kimselerde sık görülür. Parmak aralarına yerleşerek kaşıntılara sebep olur. Kaşınan yerlerde deri kızarır ve bazen de kanar. Ağrılı iltihaplar oluşabilir. Rahatsız edici ayak kokusu yapar.
Tedavisi
- Özellikle ayak temizliğine dikkat etmeli; her ayak yıkayışta parmak araları iyice kurulanmalıdır.
- Her gün temiz çorap giymeli; asla naylon çorap kullanmamalıdır.
- Doktora muayene olup mantarın cinsine göre vereceği antimikotik ilaçlar kullanılmalıdır.
- Hastalık belirtileri geçse bile, enaz bir ay tedaviye devam etmeli, hastalığın tekrarlamaması için temizliğe son derece önem vermelidir.
Tırnak mantarı
Tedavi edilmeyen ayak mantarlarının gelişerek tırnakları da etkisi altına aldığı gözlenmiştir. El tırnaklarına nadiren geçer. Tırnaklar kalınlaşarak parlaklığını kaybederler. İlerleyen vakalarda tırnaklar yerlerinden ayrılarak çıkabilir.
Tırnak mantarında çok daha dikkatli bir tedavi gerekir. Doktor, uygun gördüğü takdirde, deforme olmuş tırnakları sökerek tedaviyi kolaylaştırabilir. Altı ile on iki ay arasında değişen bir tedavi takvimi uygulanır.
Kafa mantarı
Daha çok çocuklarda görülen bulaşıcı bir mantar hastalığıdır. Kafa derisini istila eden mantarlar, kepeklenmeye ve saç kırılmalarına sebep olurlar. Enfeksiyon küçük bir alanda kaldığı gibi; bütün kafa derisini de kaplayabilir. Mantarın istila ettiği alanda saç dökülmesi ve kabarık, iltihaplı bir deri tabakası görülür.
Tedavisi
- Hastalık bulaşıcı olduğundan, hasta kişi iyileşme görülünceye kadar aile üyelerinden tecrit edilmelidir.
- Tedavinin şekli, doktor tarafından, kafa derisi Wood ışığı altında incelendikten sonra tespit edilir.
- Tespit edilen ilaç tedavisi en az bir ay müddetle tatbik edilir.
Bacak ve kasık mantarı
Vücut mantarına benzer belirtiler gösterir. Halka biçiminde, yayılma temayülü olan, pembe kırmızı kabartılar şeklinde ortaya çıkar. Tedavi, mantarın cinsine uygun ilaçlarla gerçekleştirilir.
Vücutta görülen mantar, bazen beyazdan açık kahverengiye kadar değişen, mercimek büyüklüğünde lekeler halinde başlamaktadır. Malassezia furfur isimli mantar tarafından yapılan bu deri hastalığı, lekelerin büyüyerek birleşmeleri ve deri üzerinde haritaya benzer alanlar oluşturması ile karakterizedir. Hafif pullanma da vardır. Tedavi, selenyum sülfür şampuanı, üç-dört gün müddetle, gece yatarken deriye sürülerek gerçekleştirilir. Sabah kalkınca, şampuanlı bölge yıkanır. Yıkanmasının sebebi, uzun müddet kaldığında deriyi tahriş etmesidir.
