Malahit yeşili

Malahit yeşili (veya anilin yeşili, elmas yeşili B, Victoria yeşili B), boyamada kullanılan zehirli bir kimyasal maddedir. Suda çözündüğü zaman, deniz canlıları için antiseptik, parazit önleyici, mantar ve bakteriyel enfeksiyonlarını önleyici özellik gösterir. Bakteriyolojide boyar madde olarak kullanılır. Malahit yeşili, malahit minerali içermez. İsmi sadece renk benzerliğinden gelir.

Malahit yeşilinin kanserojenliği

Yapılan testler sonucunda 2 sene boyunca 100 ppb (milyarda bir) yoğunlukta malahit yeşili ile beslenen sıçanlarda tümör oluşumu tespit edildi. Böylece kimyasalın kanserojen olduğu kanaatine varıldı.

1992’de Kanada’da; malahit yeşili barındıran deniz ürünlerini yiyen kişilerde sağlık bozuklukları tespit edildi. Kimyasal, Kanada’da 2. Sınıf Sağlık Riski (olasılığı düşük sağlık riski) ile sınıflandırıldı. Çünkü kimyasalın, karaciğer tümörü oluşturduğu belirlendi. Ancak günümüzde malahit yeşilinin ucuzluğu ve kullanım kolaylığı sebebiyle bazı ülkelerde su ile alakalı ürünler dışında kullanımına izin verilmektedir.

2005'te Çin ve Tayvan, Hong-Kong’da yaptığı araştırmalarda balıklarda bu zehirli maddenin bulunduğu tespit edildi. 2006’da ise ABD Yiyecek ve İlaç Departmanı (Food and Drug Administration-FDA) Çin’den yiyecek amaçlı ithal edilen balıklarda bu kimyasaldan tespit etti (Çin’de su ile ilgili ürünlerde malahit yeşili kullanımı yasaktır). Haziran 2007’de FDA, Çin'den ithal edilen su ürünlerinde malahit yeşili bulunmasından dolayı bu ülkeden ithalatı yasakladı.

Yapısı

Malahit yeşili, kromatik form adı verilen yeşil renkli bir formdadır. Vücuda alındığında ise metabolizma tarafından iki farklı forma çevrilir. Birinci form karbinol formudur. Karbinol formu hücre zarlarından hızlı geçme özelliğine sahiptir. Hücre içine girdiğinde ise leuco-malahit yeşili (LMG) adındaki forma çevrilir. LMG zehirli olmasına rağmen vücutta diğer formlardan daha uzun tutulur.

Kullanım alanları

• İpek, deri ve kâğıt için boyar maddedir.
• Balık yumurtalarındaki saprolegria adı verilen bir mantar hastalığını önler.
• Hücrelerin ve kültür örneklerinin mikroskobik analizi için boyar madde olarak kullanılır. Gimenez boyama metodunda bakteri bir boyar madde ile kırmızıya boyanır. Malahit yeşili ise bakterilerin daha iyi görünmesi amacıyla bakterileri mavi-yeşil bir renge boyar.
• Leuco-malahit yeşili (LMG) kriminal uygulamalarda, görünürde yok olmuş kanları ortaya çıkarmak amacıyla kullanılır. Kandaki hemoglobin, renksiz LMG ile hidrojen peroksitle birlikte tepkimeye girer. LMG, kromatik forma dönüşür ve bu yüzden renk yeşile döner. Böylece kan ortaya çıkmış olur.
• Bakteri endosporlarını direkt olarak boyar.
• pH indikatörü olarak kullanılır.

Wikimedia Commons'ta Malahit yeşili ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• İngilizce Vikipedi