Louis Braille | |
|---|---|
Fransız mucit
| |
| Doğum |
4 Ocak 1809 Coupvray, Fransa |
| Ölüm |
6 Ocak 1852 (43 yaşında) Paris, Fransa |
Louis Braille (4 Ocak 1809 - 6 Ocak 1852), Fransız eğitimci ve mucit.
Braille, görme engellileri için dünya çapında okuma ve yazma için kullanılan körler alfabesinin sistemini icat etti. Braille alfabesi, 1'den 6'ya kadar belli bir düzen içinde sıralanmış kabartmalı noktaları parmaklarla üstünden geçerek okunur. Özel karakterler içeren Asya dilleri dışında hemen hemen her dile uyarlanmıştır. Louis Braille'in kendisi de görme engelliydi.
Erken dönem
Louis Braille, 4 Ocak 1809'da Paris'in yakınındaki Coupvray köyünde doğdu ama çocukluğunun büyük bir bölümünü Lisle'da geçirdi. Babası Simon-René Braille saraçtı.
Braille'in zamanı babasının koşum atölyesinde oynayarak geçiyordu. Üç yaşındayken bazı aletlerle oynuyor, bir deri parçasına bızla delikler açmaya çalışıyordu. Bu sırada deriye yakından bakarak, sertçe bastırdı ve bız sol gözüne saplandı. Yerel bir doktor, etkilenen gözü bağlayıp kapattı ve ertesi gün Paris'te bir cerrah tarafından Braille'in karşılanmasını ayarladı. Ancak hiçbir tedavi hasarlı organı kurtaramadı. Acı içinde, genç çocuk haftalarca acı çekti ve yarası ciddi şekilde enfekte oldu. Bu olay sol gözünü tamamen kör etti ve sempatetik oftalmiya (sympathetic ophthalmia) sağ gözünü de etkiledi; 6 yaşında tamamen kör oldu. Bazen ailesine "Niye her zaman karanlık?" gibi sorular sorardı. Görme engeline karşın ailesinin de desteğiyle Braille, okula okuma ve yazması isteninceye kadar devam etti.
Louis Braille enfeksiyonun eziyetinden kurtuldu, ancak altı yaşına geldiğinde her iki gözü de tamamen kördü. Braille, genç yaşından dolayı ilk başta görme yeteneğini kaybettiğini anlamadı ve sık sık neden her zaman karanlık olduğunu sordu. Ebeveynleri, en küçük çocuklarını normal bir şekilde büyütmek için - o dönem için pek alışılmadık - pek çok çaba sarf etti ve o, onların bakımında başarılı oldu. Babasının kendisine biçtiği bastonlarla köy ve kır yollarında gezinmeyi öğrendi ve görünüşte sakatlığıyla barış içinde büyüdü. Braille'in parlak ve yaratıcı zihni yerel öğretmenleri ve rahipleri etkiledi ve yüksek öğrenime uyum sağladı.
Eğitim
Braille 7 gibi erken bir yaşta Paris'te bulunan, dünyanın ilklerinden biri olarak kabul edilen Institution Royale des Jeunes Aveugles (Genç Körler Kraliyet Enstitüsü)'den burs kazandı. Aldığı burs bir kör olarak kaderini değiştirdi; o günlerde başka bir kör gencin kaderi sokaklarda para dilenmekti. Ancak okulun şartları çok da iyi değildi. Braille'e öğün olarak kuru ekmek ve su veriliyor bazı öğrenciler de istismar edilip ceza olarak odalara kilitleniyorlardı.
Braille sistemi
Braille sistemi aslında Charles Barbier'in Napolyon'un talebi doğrultusunda, askerlerin gece karanlığında ışık olmaksızın anlaşmalarını sağlamak için geliştirdiği sisteme dayanır. Barbier'in sistemi çok karışık ve öğrenilmesi zordu. Zira askeriye tarafından da reddedilmişti. 1821 yılında Charles Barbier, Paris Millî Enstitüsü'nün körler bölümünü ziyaret etti ve Louis Braille ile tanıştı. Braille, Barbier'in en büyük hatâsının, alfabesinin sahip olduğu temsilî harflerin insanın parmağını hareket ettirmedikçe anlaşılamaması olduğunu söyledi ve bu yüzden sembolden bir diğerine hızlıca geçilemiyordu. Kendisinin değişikliği, kör alfabesinde devrim yapan 6'lı nokta sistemiydi.
Braille, aydın ve yaratıcı bir öğrenciydi, okulunda yetenekli bir çello ve org çaları oldu, ülkesi Fransa'nın her yerindeki kiliselerde org çaldı.
