| Laktoz intoleransı | |
|---|---|
| Diğer adlar | Laktaz eksikliği, hipolaktazya, alaktazya |
| |
|
Laktoz bir disakarittir
| |
| Olağan başlangıcı | Süt ürünü tüketiminden 30-120 dakika sonra |
| Uzmanlık | Gastroenteroloji |
| Belirtiler | Karın ağrısı, şişkinlik, ishal, gaz, bulantı |
| Komplikasyon | Gastrointestinal sisteme bir zararı yoktur |
| Nedenleri | Laktoz sindiriminin azalması (genetik veya ince bağırsak yaralanması) |
| Tanı | Laktoz alımının durdurulması ile semptomların geçmesi |
| Ayırıcı tanı | Irritable bağırsak sendromu, çölyak, bağırsak iltihabı, süt alerjisi |
| Tedavi | Beslenmede laktozun azaltılması, laktaz takviyeleri, altında yatan hastalığın tedavisi |
| Sıklık | Dünyanın ~%65'i (Avrupalılar da daha nadir) |
Laktoz intoleransı, mandıra ürünlerinde bulunan bir şeker olan laktozu sindirme yeteneğinin azalması veya yokluğu. Laktaz adlı enzimin yeterince üretilmemesinden kaynaklanan durum, karın ağrısı, şişkinlik, ishal, gaz ve bulantıya yol açabilir. Tanı, beslenmeden laktoz içeren gıdaların çıkartılması ve semptomların takip edilmesiyle sağlanır. Doğumsal, yaşlanma sonucunda veya yaralanmalar yoluyla meydana gelebilen durum, diyette laktozun azaltılması, altta yatan nedenin düzeltilmesi veya laktoz takviyeleriyle kontrol edilir.
Laktoz intoleransı dünya nüfusunun çoğunluğunu etkiler, ancak Avrupalılar gibi bazı gruplarda daha nadirdir. Laktozun yetişkinlikte sindirilmesi 10.000 yıl önce süt hayvanlarının evcilleştirilmesine adaptasyon olarak gelişmiştir.
Semptomlar ve nedenler
Laktoz intoleransı, ince bağırsaklarda laktozu glikoz ve galaktoz olarak parçalayan laktaz enziminin eksikliğinden kaynaklanır. Durumdan etkilenen kişilerin, semptomlar gelişmeden önce tolere edebilecekleri laktoz miktarı değişiklik gösterir. Semptomlar karın ağrısı, şişkinlik, ishal, gaz ve bulantı olabilir. Bu semptomlar tipik olarak süt içeren gıdalar yendikten veya içildikten otuz dakika ile iki saat sonra başlar. Şiddetleri tipik olarak bir kişinin yediği veya içtiği miktara bağlıdır. Laktoz intoleransı gastrointestinal sisteme zarar vermez.
Türler
Birincil, ikincil, gelişimsel ve konjenital olmak üzere dört tür laktoz intoleransı vardır. Birincil laktoz intoleransı, insanlar yaşlandıkça üretilen laktaz miktarının azalmasıyla ortaya çıkar. İkincil laktoz intoleransı, ince bağırsağın yaralanmasından kaynaklanır. Bu yaralanma, enfeksiyon, çölyak hastalığı, inflamatuar bağırsak hastalığı veya diğer hastalıkların sonucu olabilir.Prematüre bebeklerde gelişimsel laktoz intoleransı oluşabilir ve genellikle kısa bir süre içinde düzelir. Konjenital laktoz intoleransı, doğumdan sonra çok az veya hiç laktaz üretilmemesini kapsayan nadir görülen bir genetik bozukluktur.
Tanı ve yönetim
Kişi, beslenmesinden laktozu çıkarttıktan sonra semptomlar düzelirse tanı doğrulanabilir. Diğer destekleyici testler arasında hidrojen nefes testi ve dışkı asitliği testi bulunmaktadır. Benzer semptomlar üretebilecek diğer durumlar arasında irritabl bağırsak sendromu, çölyak ve inflamatuar bağırsak hastalığı yer alır. Laktoz intoleransı süt alerjisinden farklıdır.
Durum, tipik olarak diyetteki laktoz miktarını azaltarak, laktaz takviyeleri alarak veya altta yatan hastalığı tedavi ederek kontrol edilir. İnsanlar genellikle önemli semptomlar geliştirmeden en az bir bardak süt içebilirler, bu miktar bir öğünle veya gün boyunca dağıtılarak içilirse daha fazla miktarda tolere edilebilir.
Epidemiyoloji
Laktoz intoleransı olan yetişkinlerin kesin sayısı bilinmemektedir. Durum, dünya nüfusunun çoğunu etkiler (genel tahmin yaklaşık% 65'tir) ve küresel çapta yaygındır. Geleneksel yemek kültürleri genellikle toleranstaki yerel farklılıkları yansıtır. Amerika Birleşik Devletleri'nde, laktoz intoleransı yaygınlığı etnik gruplar arasında değişmektedir, en çok Afroamerikan, Hispanik ve Latino veya Asyalı insanlarda yaygındır ve Avrupa kökenli insanlarda daha nadirdir. Durum genelde geç çocukluk ya da erken erişkinlikte başlar ve yaşla birlikte giderek yaygınlaşır.
Laktozu yetişkinlikte sindirme yeteneği, birkaç insan popülasyonunda bağımsız olarak, muhtemelen 10.000 yıl önce süt hayvanlarının evcilleştirilmesine adaptasyon olarak gelişti.
Dış bağlantılar
| Sınıflandırma | |
|---|---|
| Dış kaynaklar |
- Curlie'de Laktoz intoleransı (DMOZ tabanlı)
- İnsan Kültürü, Evrimsel Bir Güç 19 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
