Kürtaj, hamilelikte rahim içerisindeki ceninin tıbbi müdahale ile alınması. Bunun yanı sıra rahim iç duvarından kazınarak örnek alınıp incelenmesi de kürtaj olarak adlandırılır. Türkçeye 1930'larda Fransızca curetage (küret denilen cerrahi aletler ile kazıyarak temizleme şeklinde cerrahi müdahale) sözcüğünden geçmiştir.
Tarihçe
Kürtajı resmî olarak serbest bırakan ilk ülke 1920 yılında tıbbi bir neden olmasa dahi kürtajı serbest bırakan Sovyetler Birliği'dir. Bunun ardından resmî verilere göre 1934 yılına dek 700.000 kürtaj yapıldı, 1930'lara dek artan kürtaj sayısını azaltmak için bir takım önlemler alındı. 1936-1955 yılları arasında ülkede tıbbi olmayan nedenlerle kürtaj yasaklandı. Türkiye'de de uzun yıllar yasak olan kürtaj, 12 Eylül Darbesi sonrası Askerî İdare'nin 27 Mayıs 1983'te çıkardığı yasayla serbest bırakıldı.
Uygulandığı durumlar
İstenmeyen gebelikler (hamilelik) sonlandırılmak istendiğinde kürtajın son adet tarihi itibarıyla yasal olduğu ülkelerde farklı sınırlar vardır. Bu duruma yasal tahliye ya da kürtaj denilmektedir. Türkiye' de 2827 sayılı yasanın 5. maddesine göre gebeliğin 10. haftası bir liimit şeklinde kullanılarak kürtaj işlemi yasal olarak yapılmaktadır. Yasalar ile ilgili bu işlem sadece kadın doğum uzmanlarının yetkisi altındadır. İşlem hekim ve hasta arasında gizli kalmaktadır. Gebede ciddi bir hastalık mevcut ise ve gebe kalma durumu kişi için risk oluşturuyor ise ya da gebelik süresince zararlı olan yalnız kendisinin kullanmakta zorunlu kılındığı ilaçlar var ise kişiye terapotik kürtaj (tedavi amaçlı kürtaj) uygulanır.
Uygulama şekilleri
İşlemin gerçekleşmesi için bir tane değil birden fazla hekimin onayı gerekir ve sağlık kurulu raporuna gerek duyulur. Gebelik süresince takibi yapılan bebeğin sakatlık ya da kalp ritimlerinin olmadığı kesinleştiği gibi durumlarda terapotik kürtaj (tedavi amaçlı) uygulanır. İşleme geçilmeden önce USG ile gebelik durumunun ve rahim (uterus) dışındaki yerleşim durumu gözlenir. Kürtaj işlemi sırasında Genel anestezi ya da Lokal anestezi uygulanır. Kişi genel anesteziye alınacak ise işlem öncesi 4 saat kadar oral alımı durdurulur.
Hastanın uygulanan ilk kürtajı ise ya da önceden yapılmış sezaryen ile doğumu varsa Genel anestezi ile kürtaj yapılır. Yalnız kişinin geçmişte yaptırmış olduğu kürtajları varsa ya da normal doğum eylemi gerçekleştirilmiş ise Lokal anestezi yapılabilir. Lokal anestezi Anestezi uzmanları tarafından serviks bölgesi özel ilaçlar ile uyuşturulur. Genel anestezi ise İntra Venöz (ıv) yol ile ilaç uygulanarak Anestezi uzamanı tarafından yapılır. İşlem öncesinde Jinekolojik Muayene ve rahim (uterus) yapısı değerlendirilmelidir. İşlem 5 ila 15 dakika kadar sürer. Lokal anestezi ile 15 dakika kadar, Genel anestezi ile 30 dakika kadar sonra kişi ev ortamına gönderilebilir. Analjezik (ağrı kesici), antibiyotik, Kanamayı azaltmak amaçlı Hekim tarafından ilaçlar önerilir. Önerilere uyulması istenir. Bir hafta sonra kişi Kontrol amaçlı tekrar gelmelidir.
Riskler
Kürtajın riski prosedürün ne kadar güvenli olarak yürütüldüğüne bağlıdır. Dünya Sağlık Örgütü güvenli olmayan kürtajı yetkin olmayan şahıslarca, tehlike yaratan ekipmanla veya hijyenik olmayan şartlar altında yapılan kürtaj olarak tanımlar. Gelişmiş ülkelerde yapılan yasal kürtaj tıptaki en güvenli prosedürlerdendir. Örneğin ABD'de kürtajdan ölüm oranı 100.000 vakada 0,7'dir; bu kürtajın doğum yapmaya göre 13 kat daha güvenli olduğu anlamına gelmektedir. Kürtajla alakalı ölüm oranı hamileliğin ilerlemesiyle artsa da, 21. haftaya kadar doğumdan daha azdır.
Hamileliğin ilk üç aylık döneminde vakum aspirasyonu en güvenli yöntemdir. Bu prosedürüm komplikasyonları nadirdir ve rahim delinmesi, iltihaplanma ve ikinci bir prosedür gerektirecek şekilde parça kalmasından oluşur.
- Asherman sendromu (rahim içerisinde yapışıklık oluşması)
- İşlem sonrası enfeksiyon (endometrit)
- Uzamış vajinal kanama (içeride bir miktar gebelik ürünü kalması nedeniyle oluşabilir)
- Kullanılan her türlü anestezik maddeye bağlı ilaç allerjisi
- Kürtaj işlemine rağmen gebeliğin devam etmesi
- Stress, kaygı bozukluğu, panik atak
- Sontaki regl döneminin değişmesi sayılabilecek riskler arasındadır.
İyileşme süresi
İşlem sonrası Genel anestezi etkisi 1 saat kadar sürer. Bu süre içerisinde kişi gözlem altında tutulur. Bir saat kadar sonra hasta kendine gelmesiyle normal aktivitelerine dönmesi beklenir. Ağrı çoğu zaman olmaz, olması durumunda analjeziklere yanıt verir. Çok az derecede bir hemoraji (kanama), mensturuasyondan çok daha az vajinal hemoraji olur. Kanama en fazla on gün kadar sürer. Kişi bir buçuk ay kadar sonra mensturuasyon kanaması geçirir. Kürtaj sonrası vajinal hemoraji olacağından cinsel ilişkiye ara verilmelidir.
Kürtaj işleminden sonra tampon sakıncalı değildir kullanılabilir. Tampon kullanılacak ise sık aralıklarla değiştirilmesi gerekir. Gerekli hijyen kurallarına uyulduğu takdirde kullanımında sakınca olmaz. Kürtaj işlemi yapılan bayanlar %99,9 oranında hamile kalabilirler. Çok az olan oran Tüplerdeki tıkanıklık, kürtaj esnasında meydana gelen rahim (uterus) delinmesi, İşlem sonrası enfeksiyon (iltihaplanma), uterusun yapışması gibi olumsuz durumlarda gebelik kalımında zorluklar yaşanabilir. Tedavisi sonrası gebe kalınımı mümkün olur.
Kürtaj işleminin yapıldığı gün, yeni regl döngüsünün ilk günü olarak kabül edilir. Genellikle bu klasik aylık peryodik regl döneminde olan kanamalara göre daha az şekilde olması beklenir.
Hukuki boyut
