Kronik böbrek hastalığı

Kronik böbrek hastalığı
Üremik frost
Uzmanlık	Nefroloji
Belirtiler	Erken dönem: Yok Geç dönem: Ödem, hâlsizlik, kusma, iştah kaybı, konfüzyon
Komplikasyon	Kardiyovasküler hastalıklar, yüksek tansiyon, kansızlık
Süre	Uzun süreli
Nedenleri	Diyabet, yüksek tansiyon, glomerülonefrit, polikistik böbrek hastalığı
Tanı	Kan tahlili, idrar analizi
Tedavi	Kan basıncını, kan şekerini ve kolesterolü düşürecek ilaçlar; diyaliz; böbrek nakli

Kronik böbrek hastalığı, böbrek yapısında veya işlevinde 3 aydan uzun süreli anormalliklerin görüldüğü bir rahatsızlıktır.

Sınıflandırılması

Hastalığın sınıflandırılması hastalığın nedenine, GFR (glomerüler filtrasyon hızı) kategorisine ve albüminüri kategorisine göre yapılır.

Epidemiyoloji

Hastalığın risk faktörleri arasında ileri yaş, diyabet, mikroalbüminüri, hipertansiyon, akut böbrek hasarı, obezite, metabolik sendrom, sigara ve/veya alkol kullanımı ve nefrotoksisiteyle ilişkilendirilen bazı ilaçlar bulunur.

Hastalığın olası risk faktörleri arasında böbrek taşları, nonalkolik karaciğer yağlanması, hamilelikte hipertansiyon, orak hücreli anemi, hepatit C virüsü enfeksiyonu, düşük doğum ağırlığı ve aristoloşik asit tüketimi vardır.

Nedenleri

Hastalığın nedenleri arasında diyabet (%33), sistemik enfeksiyon ve neoplazi gibi renal hasara yol açan glomerüler hastalıklar; hipertansiyon (%21), ateroskleroz, iskemi, vaskülit, trombotik mikroanjiyopati gibi vasküler hastalıklar; polikistik böbrek hastalığı, Alport sendromu, Fabry hastalığı gibi kistik ve konjenital hastalıklar; böbrek taşı, iyi huylu prostat büyümesi gibi uzun süreli tıkanmalar; nefrotoksik ilaçlara, intravenöz kontrast boyalara ve gadolinyuma maruziyet; renal tübüler asidoz, nefrojenik diyabet insipidus, renal potasyum ve magnezyum kaybı, Fanconi sendromu, nonalbümin proteinüri, sistinüri ve piyelonefrit gibi renal tübüler bozukluklar; böbrek nakli ve renal arter stenozu (%11-14) yer alır.

Klinik belirtiler

Hastalık erken dönemde belirti göstermez.Üremi belirtileri arasında uyku bozukluğu, yorgunluk, azalmış zihinsel keskinlik, anoreksi, bulantı, kusma, güçsüzlük, pruritus, nöbet, perikardit veya plevrit nedenli göğüs ağrısı görülür. Hastalığın fiziksel bulguları arasında hipertansiyon, çocukta büyüme geriliği ve üremik frost bulunur.

Teşhisi

GFR veya kreatinin klirensi hesabı için serum kreatinin ölçümü önemlidir. Serum sistatin-C, özellikle GFR’si 45-59 olup da böbrek hasarı belirtisi olmayan yetişkinlerde bozulmuş böbrek işlevinin bir diğer belirtecidir. Ayrıca yükselmiş BUN da kronik böbrek hastalığında sık görülür. İdrarda protein analizi için sabah erken saatte alınmış idrar örneği tercih edilmelidir. Bunun nedeni idrarın gece mesanede birikmesi sonucu madde yoğunluğunun artması, ayrıca protein yoğunluğu diyete ve aktiviteye bağlı olarak değiştiği için protein seviyesindeki oynamaların engellenmesidir.

Böbreklerin ultrasonografi ile görüntülenmesi başka bir tanı aracıdır.Sodyum, potasyum, klor, bikarbonat gibi serum elektrolitlerin ölçümü önem arz eder. GFR <60 ise cıva, serum albümin, iyonize kalsiyum, fosfor, PTH ve D vitamini ölçülmelidir. Hemoglobin <12.6 (g/dL) ise tam kan sayımı, retikulosit sayımı, demir, demir bağlama kapasitesi, transferrin saturasyonu, dışkıda gizli kan testi gibi testlerin de yapılması gerekir.

Komplikasyonlar

• Anemi
• Mineral ve kemik bozuklukları
• Hipertansiyon ve hipervolemi
• Asit-baz ve elektrolit abnormaliteleri
• Kalp-damar hastalıkları
• Üremi
• Depresyon, üremik ensefalopati, üremik polinöropati, üremik miyopati gibi nörolojik komplikasyonlar
• Pruritus
• Kalsiflaksis

Tedavi

Tedavideki asıl amaç böbreklerin işlev kaybını yavaşlatmaktır. Antihipertansif ilaçlar yardımıyla kan basıncının düşürülmesi gerekir. Diyabet mevcutsa kontrol altında tutulmalıdır.

Ağır kronik böbrek hastalığı bulunanlarda ve metabolik asidozlu hastalarda bikarbonat takviyesi hastalığın gelişmesini yavaşlatıp diyaliz ihtiyacını azaltabilir.

Son evre böbrek yetmezliği hastalarında diyaliz veya böbrek nakli düşünülür.