| Kediler için cezbedici kimyasallar | |||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Kedi feromonları, kediler ve diğer kedigiller tarafından iletişim amacıyla kullanılan feromonlardır.
Kedi yüz feromonu
Kedi yüz feromonu, kedilerin bölgeleri, nesneleri ve kişileri “tanıdık” olarak işaretlemekte kulandıkları feromondur. Kedilerin ağız, çene, alın ve yanaklarındaki bezler ile salgıladıkları, “kedi yüz feromonu” olarak kullanıldığı bilinen çeşitli feromonlar mevcuttur.
Bu feromonlar, kedilerin salgıladığı feromonlardan sadece küçük bir kısmını oluşturmaktadır. Diğer feromonlar, kedilerin arka alt kısmı, kuyruğu ve patilerindeki bezler ile salgılanırlar.
“Cezbedici kimyasallar”
Kedileri cezbedici kimyasallar, kedi davranışlarında etkili olan kokulu bileşiklerdir.
Cezbedicilere maruz bırakılan kedi genellikle yerde yuvarlanarak, patileri ve dişleri ile koku kaynağına doğru hamle yapmaya çalışır. Tepki genellikle kısa süreli olur ve ilk birkaç dakikadan sonra, tepki alınamayan fizyolojik tepkisiz devreye girilir. 30 ila 120 dakikadan sonra duyarlı kedilerde tekrar ilgi başlar.
Kediler için cezbedici olarak bilinen bu maddeler, actinidine (kediotunun etken maddesi), nepetalactone (kedi nanesinin etken maddesi), dihydronepetalactone, neonepetalactone, isodihydronepetalactone, epinepetalactone, boschnialactone, boschniakine, dihydroactinidiolide, actinidiolide, iridomyrmecin, (−)-mitsugashiwalactone ve onikulactone’dir.
Uçucu yağlardan elde edilen çeşitli uçucu kimyasalların, iridoid terpenlerin kedilerde bu davranışsal etkilere neden olduğu bilinmektedir. Kedilerin kedi nanesi (Nepeta cataria), Tatar hanımeli (Lonicera tatarica), kedi otu (Valeriana officinalis)) ve gümüş asma (Actinidia polygama) (ing: silver vine) farklı derecelerde tepki verdiği bilinmektedir.
Kedi nanesi ve gümüş asma için aktif kimyasalın sırasıyla nepetalactone ve nepetalactol olduğu doğrulanmıştır: bunlar iki bitkide bulunur ve bu kimyasalların sentezlenmiş çeşitleri kedilerde benzer tepkileri tetikler. Tartar hanımeli ve kediotundaki aktif bileşen actinidine olabilir ancak etkisi henüz doğrulanmadı.