İş görüşmesi veya mülâkat; işveren ile potansiyel çalışan arasında gerçekleşen, iş başvurusu yapan kişinin o işe uygun olup olmadığının değerlendirildiği ciddî görüşme.
İş başvurusu yapanlar genellikle tek tek değerlendirilirken; değerlendirme -işyeri veya kurumun büyüklüğüne ve ihtiyaçlarına bağlı olarak- bir veya daha fazla yetkili kimse tarafından gerçekleştirilebilir. İş görüşmesine gelirken diploma, sertifika gibi bazı belgelerin getirilmesi talep edilebilir. Görüşmenin önemli kısımları veya tamamı kayıt altına alınabilir, başvurucudan bazı formları doldurması veya bazı testleri tamamlaması talep edilebilir. İşyeri veya kurumun büyüklüğüne bağlı olarak iş görüşmesi farklı zamanlarda yapılan birkaç aşamadan oluşabilir.
Mülâkatlar yapısal açıdan üç gruba ayrılır:
- Serbest (yapılandırılmamış)
- Yapılandırılmış ve
- Durumsal mülâkat
Serbest mülâkat
Bu tür görüşmelerde görüşmecinin adaya soracağı sorular sınırlandırılmamıştır. Görülmeci ihtiyaca göre uygun gördüğü soruları yöneltir. Bu tür mülâkatların adayların eşit değerlendirilmemesi veya sınırlı şekilde (bazı konulara odaklanarak) değerlendirilmesi gibi dezavantajları vardır. Adayın görüşmeciyi bazı açılardan olumlu yönde etkilemesi ve bu durumun tüm görüşmeye yansımasına "hâle etkisi" denir. "İzlenim yönetimi" kavramından haberdar olan bir aday, görüşmeciye iltifatlar ederek veya kendisinin olumlu özelliklerine odaklanılmasını sağlayarak "hâle etkisi" yaratabilir.
Yapılandırılmış mülâkat
Bu tür görüşmelerde görüşmeci adaya belirli bir metne bağlı kalarak sorular sorar ve aldığı yanıtları bir forma kaydeder. Bu tür görüşmeler adayların daha objektif değerlendirilmesine ve "hale etkisi"nin giderilmesine yardımcı olur.
Durumsal mülâkat
Durumsal mülâkatlarda adayın belirli şartlarda ne tür davranışlar sergileyeceği tespit edilmeye çalışılır ve sadece bu duruma uygun sorular sorulur. Örneğin bir senaryo belirlenir ve adayın bu senaryoda izlediği yola bakılarak bu göreve uygun olup olmadığı tespit edilmeye çalışılır.
Prof.Dr. Ramazan Geylan. İnsan Kaynakları Yönetimi. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
