Hipnopompi

Hipnopompi, bir insanın hipnagogik durumda, yani uykuya dalma sürecinde tecrübe ettiklerini anlatmak için kullanılır. Hipnopompia ise bir insanın hipnopompik durumda yani uyanma sürecinde tecrübe ettiği şeyleri ifade eder. Hipnagogik duyular, uykuya dalarken veya uyanırken dokunsal, işitsel ve görsel sanrılar için kullanılan genel bir ifadedir. Bu duyular, vücudun geçici bir felç ile hareketsiz kaldığı uyku felciyle birlikte de yaşanabilir.

Hipnagogik terimi, 19. yüzyılda psikolog Louis Ferdinand Alfred Maury tarafından Yunanca kelimeler hupnos yani uyku ve agogos yani devam etmekten ortaya çıkartılan Fransızca hypnagogique sözcüğünden türemiştir. Karşıtı olan hipnopompik ise Frederic William Henry Myers tarafından hupnos yani uyumak ve pompe yani uzaklaştırmak kelimelerinden ortaya çıkartılmıştır.

Hipnagogik duyular

Hipnagogik duyular bir kişinin uykuya dalarken veya uyanırken yaşadığı akılda kalıcı rüya benzeri deneyimlerdir. Bu durum uyku felciyle birlikte yaşanırsa çok korkutucu olabilir. Bu duyular kişiden kişiye değişse de bir kısmı daha sık yaşanabilmektedir.

En sık yaşananlar

• Parlaklık
• Yaklaşan kötülük
• Düşme hissi

Sık sık yaşananlar

• Bir şeyin varlığını hissetmek (genellikle kötü niyetli)
• Vücutta ağırlık veya baskı hissi (özellikle göğüste ve sırtta)
• Nefes alamama hissi
• Ölümün veya bir kötülüğünün yaklaştığı hissi

Daha seyrek yaşananlar

• İşitsel hisler (genellikle ayak sesleri ve belirsiz gürültüler). Anlaşılabilir ve belirli sesler yerine sadece bir gürültü olarak tanımlanan bu işitsel duyular genellikle Nitröz Oksitin sebep olduğu işitsel duyularla aynıdır.
• Işıklar, insanlar veya oda içerisinde gezinen gölgeler gibi görsel duyular.

Az yaşananlar

• Uçma hissi (genellikle beden dışı seyahat ya da astral seyahat olarak tanımlanır)
• Derin bir berrak rüyada, beden dışı seyahatin da eşlik ettiği kusursuz bir dönüşüm.
• Dokunsal hisler (birinin dokunduğunu hissetmek ya da birinin elinizi kavradığını hissetmek gibi)

Nadiren yaşananlar

• Titreşimler
• İstemsiz hareketler (bazen yataktan aşağıya doğru hatta duvarda yukarı doğru kaymalar)
• Değişik yönlere doğru çekilme hissi

Hipnagogik durumdaki kişi her ne kadar tamamen uyanık gibi gözükse de beyin dalgaları kişinin teknik olarak uyuduğunu gösterir. Ayrıca, kişi bulunduğu durum hakkında tamamen bilinçli olabilir. Bu durum, bazı teknikler kullanarak bilinçli olarak uyanma durumundan direkt rüya durumuna girmesiyle (bkz. berrak rüya) oluşur. Kimi sanatçı, müzisyen, mimari mühendis ve yaratıcılık isteyen diğer meslekteki insanlar, düşüncelerini özgür bırakıp yeni yaratıcı fikirler ürettikleri hypnagogiadan faydalanmışlardır.

İnsanların %30-%40'ı hayatlarında en az bir defa hipnagogik durumu yaşarlar. Fakat, bu durum ayrıca narkolepsi ve insomnia gibi bir uyku düzensizliğiyle veya temporal lob epilepsi gibi bir sorunla ilişkili olabilir.

Hipnagogik durum, uzaylı kaçırmaları, çok hassaslaşmış sezgiler, telepati, görüntüler, ilahi vahiyler gibi anormal fenomenlerle ilişkili olabilir. Bunun sebebi, önce alfa sonra da teta beyin dalgalarının artması ile ilgili olabilir.