Hayat Yıldızı, mavi renkli altı köşeli bir yıldızdır. Beyaz bir kenarlıkla çevrelenir ve genellikle merkezinde Asklepios'un Asası bulunur. Birçok ülkede acil sağlık hizmetlerini temsil eden bir sembolüdür.
Tarihçe
Hayat Yıldızı, ilk olarak 1963 yılında Amerikan Tabipler Birliği (AMA) tarafından Evrensel Tıbbi Kimlik Sembolü olarak tasarlandı. AMA, sembolün ticari markasını veya telif hakkını elinde bulundurmamıştır. Sembol, Amerikan Kızıl Haçı tarafından tanıtıldı ve dünya çapında hızla acil tıbbı temsil eden bir sembol olarak kabul edildi.
1970 yılında, Amerikan Tabipler Birliği Acil Sağlık Hizmetleri Komitesi, Ulusal Acil Tıp Teknisyenleri Tescilini (NREMT) oluşturduğunda, AMA, Ulusal Sertifikalı Acil Sağlık Hizmetleri personelini belirtmek için kuruluşun logosu ve sembolü olarak Hayat Yıldızı'nı seçmiştir. 1973'te NREMT, Hayat Yıldızı logosu için bir ticari marka başvurusunda bulunmuş ve 1975 yılında ABD Ticari Marka Tescili verilmiştir. Logo Ulusal EMT Tescilinin ticari markasının bir parçası olmaya devam etmektedir.
Hayat Yıldızının geliştirilmesinden önce, Amerikan ambulansları yaygın olarak kare bir arka plan üzerinde turuncu bir haç ile belirtilirdi. 1973'te Amerikan Kızıl Haçı, turuncu haçın, kullanımı Cenevre Sözleşmeleri tarafından kısıtlanan beyaz bir arka plan üzerindeki kırmızı haç logosuna çok benzediğinden yakındı. ABD Ulusal Karayolu Trafik Güvenliği İdaresinden Dr. Dawson Mills, Ulusal EMT Kayıt Tescilinden, Hayat Yıldızı sembolünün ülke çapında "Acil Sağlık Hizmetleri için ulusal tanımlayıcı" olarak kullanımını genişletmek için izin istedi.
ABD Ulusal Karayolu Trafik Güvenliği İdaresinde görevli Leo R. Schwartz, sembole Acil Sağlık Hizmetlerinin altı ana görevini ekleyip rengini maviye çevirerek Hayat Yıldızı'nı değiştirdi. "Mavi Hayat Yıldızı", 25 Ekim 1973'te Amerika Birleşik Devletleri Sağlık, Eğitim ve Refah Bakanlığı tarafından benimsenmesi için önerildi ve 1 Şubat 1977'de Ulusal Karayolu Trafik Güvenliği İdaresi adına ticari marka haline geldi.
Sembolizm
Yıldızın altı dalı, tüm acil durum zinciri boyunca kurtarıcılar tarafından yürütülen altı ana görevi temsil eder:
- Tespit: Olay yerine gelen ilk kurtarıcılar (genellikle eğitimsiz siviller veya olaya karışanlar) olay yerini gözlemler, sorunu anlar, kendilerine ve başkalarına yönelik tehlikeleri tespit eder ve olay yerinde güvenliklerini sağlamak için uygun önlemleri alır (çevresel, elektrik, kimyasallar, radyasyon vb.).
- Raporlama: Profesyonel destek için yardım çağrısı yapılır.
- Müdahale: İlk yardımcılar, yetenekleri ölçüsünde ilk yardım ve acil sağlık desteği sağlar.
- Olay yerinde bakım: İlk yardım personeli olay yerine gelir ve yetenekleri ölçüsünde anında bakım sağlar.
- Transit bakım: İlk yardım personeli, özel bakım için hastayı ambulans veya helikopterle hastaneye nakleder. Taşıma sırasında tıbbi bakım sağlarlar.
- Kesin bakıma geçiş: Hastanede uygun özel bakım sağlanır.
Genel kullanım
Türkiye'de acil yardım hizmetleri genellikle Kızıl Hilal simgesiyle temsil edilmekle birlikte sağlık alanında çalışmalar yürüten bazı kurumların ambleminde bu sembolü görmek mümkün. Ağırlıklı olarak Batı ve bazı Asya ülkelerinde kullanılmaktadır.
Hiçbir kurum, standart olarak bu sembolü kullanmakla zorunlu tutulmasa da, Hayat Yıldızı geleneksel olarak tıbbi personel, ekipman ve araçlar için bir tanımlama aracı olarak kullanılmıştır. Ambulans hizmeti sunan birçok kuruluş, araçlarında ve personel üniformalarında bu sembolü kullanır. Çeşitli tıp kitaplarında ve tıp piyasasına yönelik birçok üründe de yer almaktadır. Hastanelerde ve diğer binalarda bu sembol ile işaretlenen asansörler, asansörün bir sedyeyi alacak kadar büyük olduğunu gösterir.
