Hasta yatağı veya hastane karyolası, hastanede yatan hastalar veya bir tür sağlık hizmetine ihtiyaç duyan kişiler için özel olarak tasarlanmış bir yataktır. Bu yataklar hem hastanın rahatı ve iyiliği için hem de sağlık çalışanlarının rahatlığı için özel özelliklere sahiptir. Ortak özellikler arasında tüm yatak, baş ve ayaklar için ayarlanabilir yükseklik, ayarlanabilir yan korkuluklar ve hem yatağı hem de yakındaki diğer elektronik cihazları çalıştırmak için elektronik düğmeler bulunur.
Hastane yatakları ve bakım yatakları gibi diğer benzer yatak türleri yalnızca hastanelerde değil, huzur evleri, yardımlı yaşam tesisleri, ayakta tedavi klinikleri ve evde sağlık hizmetleri gibi diğer sağlık bakım tesislerinde ve ortamlarında da kullanılmaktadır .
"Hastane yatağı" terimi gerçek yatak anlamına gelebilirken, "yatak" terimi aynı zamanda bir sağlık kuruluşundaki alan miktarını tanımlamak için de kullanılır, çünkü tesisteki hasta sayısı kapasitesi mevcut yatak sayısı ile ölçülür.
Diğer faktörlerin yanı sıra, mevcut işlev ve özelliklere bağlı olarak, farklı tipte hastane yatakları için çeşitli artılar ve eksiler vardır.
Hasta yataklarının tarihi
1815 yılı ile 1825 yılları arasında, ilk olarak İngiltere'de bugünkü manası ile kullanılmaya başlanmışlardır.
1874 yılında ABD'de ilk patent başvurusunu Andrew Wuest ve oğlu, Cincinnati ve Ohio eyaletleri için yapmıştır. Bu ürün baş kısmı hareket edebilen bir ortopedik yatak olarak tescil edilmiştir.
20. yüzyılın başında ise 3. dönem hasta yatağı modeli, Willis Dew Gatch tarafından icat edilmiştir. Motorsuz olarak çalışan bu ürünün ayak ve baş kısımları elle çevirmek sureti ile hareket edebilmekteydi.
İlk elektrikli ve kumanda ile hareket ettirilebilen hasta yatağı, 1945 yılında icat edilmiştir.
Hasta yataklarının özellikleri
Gövde
Hasta yataklarının gövdesi çelikten, demirden veya alüminyum'dan yapılmaktadır. Metal üzerine uygulanan elektrostatik toz boya ve kromaj ile küflenmeye ve erozyona karşı tedbir alınır. Ayrıca boyama ve krom işlemi ile hijyen de sağlanır.
Başlıklar
Hasta yatağının başlıkları için metal, ahşap veya PVC kullanılmaktadır. Farklı maddelerin de kullanıldığı bilinmektedir. Genelde sökülebilir olarak üretilen başlıklar, hastayı fiziki bir alanda sınırlamak dışında amaçlarla da kullanılırlar. Hastanın durumunu belirten dosyaların, kumandaların, idrar torbalarının ve benzeri cisimlerin monte edilmesi için de kullanılırlar.
Yan korkuluklar
Yan korkuluklar, hastanın düşmesini engellemek ve yine farklı amaçlar için de kullanılırlar. Sökülebilen ve yükseklik ayarı yapılabilen yan korkuluklar metal, ahşap, alüminyum ve PVC kullanılarak üretilirler.
Ortopedik Hasta yatağı
Ortopedik hasta yatağı ürünleri, hastanın yatmasına bağlı olarak oluşabilen kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarını önlemek ve hastaya yüksek konfor sunmak amacı ile üretilmektedirler. Karyolanın hareketli kısımlarına uygun olarak üretilmeleri gerekmektedir. Karyolanın hareketleri ile uyum içinde çalışmaları gerekmektedir.
Tekerlekler
Hasta yatağının tekerlekleri çoğunlukla dört adettir. İki adet veya 4 adet tekerlekte fren sistemi bulunabilir. Hasta yatağı sabitlenmek istendiğinde frenler devreye sokulur.