Elspeth Reoch (Caithness - 1616, Kirkwall), cadı olduğu öne sürülen ve bundan ötürü ölüm cezasına çarptırılarak öldürülen bir İskoçtur. Caithness'de doğdu ancak çocukluğunu Orkney anakarasına gideceği tarihe kadar Lochaber'deki bir adada akrabalarıyla geçirdi. O zamanlar İskoçya'nın yargı çevresi içerisinde olan Orkney Adaları'nda büyücülük, yürürlükteki 1563 İskoç Büyücülük Yasası'na göre ölüm cezası gerektiren bir suçtu.
17. yüzyılın ilk yıllarında adalarda, Orkney'in 2. Earl'ü Patrick Stewart ile Orkney Piskoposu James Law arasında bir siyasi iktidar mücadelesi yaşanmaktaydı. İktidarı sırasında 1614 yılında Law, akademisyenler tarafından "Orkney'deki cadılık davaları üzerinde önemli bir etkisi olduğu" şeklinde yorumlanan mahkeme reformlarını gerçekleştirdi. Cadı olduğu iddia edilenler tarafından sorgulamayı gerçekleştiren kişilere verilen ifadelerde ruhani varlıklara yapılan tüm atıflar, sürekli bir şekilde kayıtlara şeytan veya demon olarak geçirilmekteydi.
12 Mart 1616'da Kirkwall'da görülen duruşmada Reoch, kendisine yöneltilen büyücülük ve dilsiz taklidi yaparak halkı kandırdığına yönelik suçlamaları kabul etti. Gözle görülemeyen şeyleri görebilme yeteneğine sahip olduğunu iddia ettiği Lochaber'deki teyzesiyle kaldığı dönemde, on iki yaşındayken, büyülü güçleri nasıl elde edeceği konusunda talimatlar aldığını öne sürdü. Aynı zamanda civanperçeminin taçyapraklarını kopardığı esnada, bazı ilâhiler okuyarak hastalıklara sebep olma ya da hastalıkları tedavi etme yeteneğine sahip olduğunu belirtti. Yaşam tarzı, kendisini geçindirmek için sihir kullanan bir aylak ya da berduş tarzına benzerdi. Yapılan yargılama sonucunda Reoch suçlu bulundu ve boğularak idam edildi. Bedeni, aynı gün öğleden sonra yakıldı.
Arka plan
Orkney adalıları, büyücülüğün, afsunculuğun ve doğaüstü yaratıkların geniş bir yelpazede yorumlandığı eski bir geleneğe sahiptiler. Büyülü güçler genel yaşam tarzının bir parçası olarak kabul ediliyordu ve sorgulanmıyordu. İskoçya'da cadı avları yaklaşık olarak 1550 yılında başladı;İskoç Kraliçesi Mary'nin parlamentosu, 1563 yılında İskoç Büyücülük Yasası'nı kabul etti, bu yasaya göre cadılık suçunun cezası ölüm cezası olarak belirlendi. Orkney takımadaları 1611'e kadar resmi olarak Norveç yasalarına tabi olmuştu, ancak 1468'den sonra İskoç kontlarının kanunları altında yönetilmeye başladı. Kara Patie olarak bilinen Orkney'in 2. Earl'ü Patrick Stewart, ilk cadı mahkemeleri sırasında, 1594'te, adaların kontrolünü ele geçirdi ancak 17. yüzyılın ilk yıllarına siyasi kargaşa hakim oldu. Kara Patie hapsedildi, Orkney Piskoposu olarak sadık bir Piskopos olan James Law'u atayan Kral James'i çileden çıkardığı için idam edildi. Law kasabada şerif rolünü üstlendi ve daha sonraki davaları denetledi. Tarihçi Liv Helene Willumsen, 1614'te Piskoposluk Yasası tarafından başlatılan mahkeme reformlarının ve piskoposların yeniden yapılandırılmasının cadı davalarını önemli ölçüde etkilediğini, ancak davaların tarafsızlığını iyileştiremediğini ifade etti.
Özel hayatı
Reoch'un babası Donald Reoch, Caithness Kontu'nun hizmetinde bir gaydacıydı. Reoch'un bir ağabeyi ve bir de kız kardeşi vardı.Caithness'te doğmuş olmasına rağmen, Orkney'e gelmeden önce en az iki teyzesinin yaşadığı Lochaber'de bir adada kaldı.
Reoch'un medeni durumunun açık bir kaydı yok, ama en az iki erkekten iki çocuğu vardı. İlk çocuğunun doğumundan sonra Reoch konuşamamaya başladı. Bu sıralarda Reoch'un babası ölünce Reoch'un ağabeyi en yaşlı akrabası haline geldi. Reoch'un ağabeyi, kız kardeşini konuşturmak için öldüresiye dövdü. Daha sonra Claverhouse'lu Graham'ın kullandığına benzer bir işkence biçimini kullanarak başının etrafına bir kiriş ile sıktı; ayrıca bir demir iğneli bir gem kullanarak onu dövdü. Dayaklar bir işe yaramadı, bu yüzden ona yardım edebileceğine inandığı için dua etmesi için kiliseye gitmesini sağladı, ama Reoch uzun bir süre suskun kalmaya devam etti.
Orkneyli tarihçi Ernest Marwick onun yaşam tarzını bir gezgin, göçebe eğilimi olan biri ya da bir dilenci olarak tanımlamaktadır; çünkü olağanüstü olayları algılama yeteneği iddiası ona bir gelir sağlıyordu. Onun "zararsız" olduğunu, "periler olarak gördüğü erkekler tarafından istismar edilmiş, aldatılmış bir zavallı yaratık" olduğunu düşünüyordu. Bir tür uyku felcinden muzdarip olabilirdi veya birtakım travmalara, tecavüze veya aile içi cinsel ilişkiye maruz bırakılmış olabilirdi; bu anıları tahkikat memurlarına aktardığı hikâyenin temelini oluşturmuştu. Tarihçi Diane Purkiss, Reoch'un ağabeyinin onun aile içindeki ensest ilişkisinin ortağı olabileceğini düşündü ancak bu görüş diğer akademisyenler tarafından kabul görmedi.
Suçlamalar ve itiraf
Sorgulama altında Reoch, on iki yaşındayken Lochaber'de teyzelerinden biri ile kaldığını belirtmiştir. Bir gölün yanında bir bot beklerken, yanına biri siyah giyinmiş, diğerinin üzerinde yeşil tartan ekose elbise bulunan iki adam yaklaşır. Yeşilli adam, Reoch'un sır saklayamayacağını hisseden siyah giyimli arkadaşının engellemelerine rağmen, Reoch'a çok güzel olduğunu düşündüğünü söyler; istediği her şeyi nasıl öğrenebileceğini söylemek istediğini belirtir. Gizemli güçlere sahip olmak için sabırsızlanan Reoch, ne yapacağını söylemesi için ona baskı yapar. Reoch'un yumurta kaynatmasını ister ancak Reoch bu yumurtadan yememelidir. Bunun yerine, yumurtayı pişirmek için kullandığı karışımı, yıkanmamış elleriyle gözlerini ovuşturmak için kullanmalıdır, bu Reoch'a istediği her şeyi görme ve bilme gücünü verecektir.
Reoch, yeşil giyinmiş adamın, bir dul ve torununun konaklama ya da ziyaret amacı ile evlerinde bulunduğu teyzelerinden birinin evine gitmesi gerektiğini söylediğini belirtti. Aile, Reoch ile hemen hemen aynı yaşta olan çocuklarının, Reoch ile yan yana gelene kadar evli bir adam tarafından hamile bırakıldığının farkında değildi. Çocuk ilk başlarda bu suçlamayı reddetti ve hamileliğin sonlandırılabilmesi için Reoch'a yalvardı ancak Reoch bu isteği reddetti ve bu olaya müdahil olmayı reddeden Allan McKeldow'a gitmesini istedi. İki yıldan kısa bir süre sonra, Reoch'un kendi gayri meşru çocuğu doğduktan sonra, adamlardan biri Reoch'un kız kardeşinin evinde, yatağın başında yeniden ortaya çıktı. Reoch, arka arkaya üç gece kendisini ziyaret ettikten sonra "Farie adam" ile cinsel ilişkiye girdiğini itiraf etti; bu adam, ilk kez göl kenarında karşılaştığı adamlardan siyah giyinmiş olanıydı. Reoch onun ölümcül saldırıya uğramış olan Johne Stewart adında bir akrabası olduğunu iddia etti ve onun için "ne ölü, ne de canlıydı, sonsuza dek cennet ve dünya arasında sıkışıp kalmıştı.” dedi. Reoch'a, sihirli yeteneklerini korumak için "bundan böyle lâl olması" gerektiğini söyledi.
Reoch, sağgörü yeteneğini kullanarak, Edmond Callendar'un evinde, bir öğleden sonra bir içki seansında bir grup erkeği öngördüğünü itiraf etti. Bu adamların arasında, kendisinden hamile kaldığı adam olan Patrick Traill ve Kara Patie'nin gayrimeşru oğlu Robert Stewart da bulunuyordu; hepsinin boyunlarına ipler vardı. Kehanet Caithness Kontu Orkney'e varmadan önce yapılmıştı. Ayrıca, melefour yapraklarını başparmağı ile işaret parmağı arasında tutarken "In nomine Patris, Filii, et Spiritus Sancti"yi söyleyerek hastalıkların tedavisi için bir büyü yaptığını itiraf etti.
Yargılanması
Özelleşmiş Konsey'in yargılamaları yürüttüğü İskoç anakarasının aksine, Orkney'de, 1615'ten sonra, Kamu Savcılığı'nın Şerif Mahkemesi'nde duruşmalar başlattığını veya kilise büyükleri tarafından dinlendiğini gösteren herhangi bir kayıt bulunmamaktadır. Tahkikat memurlarının, cadılıkla suçlanan herhangi bir kişinin kendi durumlarını anlatmak için kullandıkları büyülü kelimelerin yerine şeytan ya da demon yazmaları yaygındı. Reoch aleyhine yapılan suçlamalar Piskopos Law tarafından atanan Kamu Savcısı Robert Coltart tarafından soruşturuldu. Suskunluk maskaralığıyla Kral'ın tebaasını aldatmak ve "cadılığın tiksindirici ve şeytansı çığlığı"nı ortaya çıkarmakla suçlandı.
Kirkwall'da 12 Mart 1616'da gerçekleştirilen duruşmasında Reoch, bir peri şeklini alan Şeytan'la birçok buluşma gerçekleştirdiğini kabul etti; bu buluşmalardan birinin Cadılar Bayramında gerçekleştiğini söyledi. Şeytan'ın, gizli buluşmalarının birinde, "Orkney, içinde çok fazla papaz olduğu için bir Priestgone haline gelmiş." dediğini söyledi.
Reoch suçlu bulundu ve boğularak idam edildi, aynı gün öğleden sonra cesedi yakıldı.
Ayrıca bakınız
Notlar
- Özel
- Genel