Eksternal ventriküler drenaj

Eksternal ventriküler drenaj
Microsoft Academic	2778863898

Eksternal ventriküler drenaj (EVD) ayrıca ventrikülostomi veya sadece ventriküler drenaj olarak da bilinir. Sistem beyin cerrahları tarafından beyin omurilik sıvısının dolaşımının veya emiliminin bozulduğu durumlarda artmış kafa içi basıncının azaltılması için kullanılır. EVD, silikon esnek bir kataterin, yoğun bakımda hasta başında veya ameliyathanede takılması sonrası hastanın yoğun bakımda takibini gerektirir. EVD'nin amacı BOS'u dışarı boşaltmak ve kafa içi basıncın takibini sağlamaktır. EVD takılması esnasında meydana gelebilecek kanama gibi komplikasyonlar nedeniyle bu işlem tam olarak beyin cerrahisi işlemlerinin tümünün yapıldığı bir merkezde uygulanması tavsiye edilir. EVD hidrosefalinin tedavisinde kısa süreli uygulanan bir yöntemdir. Uzun dönemde hidrosefalinin düzelmeyeceği hastalarda ya direk serebral şant takılır veya EVD takılmış hastaların şantları kapalı sisteme alınır.

EVD takılması

EVD'nin takılmasında kafatasında en sık kullanılan anatomik nokta Kocher noktası olarak tanımlanır. Bu nokta kafatasında frontal kemikte bulunur. Aksi bir gereklilik yoksa sağdan takılır fakat soldan veya her iki taraftan da takıldığı durumlar söz konusudur. Buradan takılma amacı kataterin sağ lateral ventriküle veya 3. ventriküle gönderilebilmesidir. EVD, travmatik beyin hasarı olan hastalarda kafa içi basıncının takibinde, subaraknoid kanamali hastalarda, intraserebral kanamalarda veya BOS üretiminin arttığı durumnlarda kullanılabilir. EVD aynı zamanda ventrikül içindeki kanama ürünlerinin ve pıhtının teöizlenmesinde de kullanılabilinmektedir. Özellikle kan ürünlerinin ortamdan uzaklaştırılması beyinde kan yıkım ürünlerinin ciddi nörolojik problemlere yol açan vazospazm gibi komplikasyonların engellenmesi veya şiddetinin azaltılmasında önemlidir.

Tedavi takibi

EVD'nin drenaj sisteminde daha önceden belirlenmiş seviye işaretçisi, sıklıkla kafa içi basınç ile dengelenebilmesi için kafatası kaidesi veya dış kulak yolu hizasında tutulur. Bu yüksekliğin seviyesi mevcut hastalığın durumuna göre uzman cerrah tarafından değiştirilebilir. Hasta yakınlarının bu durumda özellikle dikkat etmeleri gereken şey başın drenaja göre konumudur. Bu nedenle kontrolsüz ve izinsiz olarak başın veya gövdenin pozisyonunun değiştirilmemesi şiddetle önerilir. Bir cerrah drenajın takibini: Kafa içi basıncı > 15 mmHg ise drenaj açık izlensin, gelen sıvı ve kafa içi basıncı saatlik kayıt edilsin şeklinde düzenleyebilir. Drenajın sürekli ve kontrolsüz açık tutulması ciddi nörolojik komplikasyonlara sebep olabilir.Serebral perfüzyon basıncı (SPB) EVD'den alınan basınç bilgisi ve hastanın sistemik tansiyon sevieyeleri ile hesaplanabilir. Serebral perfüzyon basıncı ortalama arter basıncı'dan (OAB) kafa içi basıncı (KIB) değerinin çıkarılması ile hesaplanır. Buna göre:

Komplikasyonlar

EVD takılması invaziv bir girişimdir ve potansiyel riskleri vardır.

Kanama

EVD takılması esnasında beynin geçilen katmanları arasında kanamalar meydana gelebilir. Bu kanamalar epidural alanda, subdural alanda, beyin dokusu içerisinde olabilir. EVD takılması bazen ölümcül komplikasyonlara sebep olabilir, acil cerrahi girişim gerektirebilir. Eğer hastada kanama pıhtılaşma bozukluğu varsa bu komplikasyonların görülme ihtimali de artar.

Mekanik

Mekanik komplikasyonlar farklı sınıflara ayrılır.

Yanlış yere yerleştirme sık görülen bir komplikasyondur. EVD yerleştirilmesi esnasında ideal konum katater ucunun lateral ventrikülün foramen monro komşuluğuna yerleştirilmesidir. Bunun uzağına veya yakınına okulması problem yaratmaz fakat katater ucu internal kapsül veya beyin sapı gibi kritik beyin alanlarına penetre olursa nörolojik bulgular ortaya çıkabilir.

Tıkanma ise diğer sık görülen komplikasyndur. Özellikle kan yıkım ürünleri, fibrin ve pıhtı EVD kataterinin küçük kanallarını tıkayabilir. Bu durumda kontrollu olarak kataterin yıkanması gerekebilir.

Yer değiştirme: Normal bir EVD işlemi sonrası EVD'nin cilt dışında kalan kısmı cilde tespit edilir. Kataterin tespitinin çıkması veya gevşemesi gibi durumlarda katater olması gereken yerden ayrılabilir. Bu durum yanlış kafa içi basıncı ölçümüne ve kataterin yeterince BOS boşaltamamasına sebep olur.

Enfeksiyon

EVD kafatasından açılan bir delik ile beyin içine yerleştirilen yabancı bir materyaldir ve dışardan içeri bir pasaj oluşturur. Bu nedenle de ciddi enfeksiyonlara sebep olabilir. EVD'ye bağlı ebfeksiyon oranları farklılık gösterir. Bu oranlar bazı eski çalışmalarda % 5 ile % 20civarındadır. bu enfeksiyonlar ventrikülit olarak isimlendirilen ciddi enfeksiyonlara sebep olabilir. Son zamanlarda EVD işlemleri esnasında uygulanan enfeksiyon kontrol uygulamaları ile bu oran % 1'in altına düşürülmüştür.

Nörolojik komplikasyonlar

EVD yerleştirilmesi işlemi ile nörolojik komplikasyon görülme ihtimali nadir görülen bir durumdur ve hastanın kötü prognozu ile ilişkili olabilir. Bildirilen bir vakada daha derine beyin sapı yakınına yerleştirilmiş bir drenajda hastanın bilinç durumunun kataterin retiküler formasyonu irrite etmesinden kaynaklandığı düşünülmesi üzerine kataterin geri çekilmesiyle hastanın nörolojik durumunun düzeldiği görülmüştür.