Мы используем файлы cookie.
Продолжая использовать сайт, вы даете свое согласие на работу с этими файлами.
David Livingstone
Другие языки:

David Livingstone

Подписчиков: 0, рейтинг: 0
David Livingstone

David Livingstone (d. 19 Mart 1813, Blantyre, Lanarkshire, İskoçya - ö. 1 Mayıs 1873, Chitambo, Barotseland, (günümüzde Zambiya)), İskoç misyoner ve kâşif. Livingstone, Afrika'nın güney, orta ve doğu kesimlerinde 30 yıl boyunca yürüttüğü misyonerlik ve keşif çalışmalarıyla Batı'nın Afrika'ya yönelik yaklaşımlarını büyük ölçüde biçimlendirmiştir.

İlk yılları

Yoksul ve dindar bir ailenin oğluydu. On yaşında aile gelirine katkıda bulunmak amacıyla bir pamuklu bez fabrikasında çalışmaya başladı. İskoçya Kilisesi'nin benimsediği Kalvenci inançla yetiştirildi ve ergenlik çağına geldiğinde katı disiplin uygulayan bağımsız bir Hristiyan cemaatine katıldı. Daha sonraki yıllarda sağlık konusunda misyonerlik çalışmaları yapmaya karar verdi ve bir yandan fabrikadaki çalışmasını sürdürürken bir yandan da Glasgow'da iki yıl Yunanca, ilahiyat ve tıp öğrenimi gördü. 1838'de Londra Misyoner Derneği'ne kabul edildi. Güney Afrika'da görev yapan tanınmış İskoç misyoner Robert Moffat'tan etkilenerek bu ülkeye gitmeye karar verdi. Kasım 1840'ta misyoner olarak Güney Afrika'ya atandı ve yıl sonunda yola çıkarak 14 Mart 1841'de Cape Town'a ulaştı.

Orta ve Güney Afrika'nın Keşfi

31 Temmuz 1841'de Moffat'ın Cape sınırında bulunan Kuruman'daki misyonerlik merkezine gitti ve kısa bir süre kaldıktan sonra Hristiyanlığı yaymak amacıyla nüfusun daha kalabalık olduğu sanılan kuzey bölgesine yöneldi. 1842 yazında Kalahari'nin içlerinde beyazların o güne değin gidebildiği en kuzey noktaya ulaştı. Bu arada yerel diller ve kültürlerle ilgili bilgisini artırdı. 1844'te bir misyonerlik merkezi kurmak için Mabotsa'ya yaptığı yolculuk sırasında bir aslanın saldırısına uğrayarak yaralandı.

2 Ocak 1845'te Robert Moffat'ın kızı Mary ile evlendi. Sonraki yolculuklarının birçoğuna karısı da katıldı. 1 Ağustos 1849'da Ngami Gölü'nün keşfine yaptığı katkılardan dolayı İngiliz Kraliyet Coğrafya Derneği'nce altın madalya ve para ile ödüllendirildi.

Livingstone, 11 Kasım 1853'te Makololo topluluklarının yaşadığı Zambezi yakınlarındaki Linyanti'den sınırlı malzeme ve küçük bir Afrikalı grubuyla birlikte kuzeybatıya doğru yola çıktı. Amacı köle ticareti yerine yasal ticaretin gelişmesini sağlamak ve Makololo topluluklarıyla ilişki kurabilmek için Atlas Okyanusu kıyısına ulaşan uygun bir yol bulmaktı. Boer'lerin 1852'de Kolobeng'deki evini yıkarak Afrikalı dostlarına saldırmış olmasından dolayı Boer topraklarından geçmek istemiyordu. Zor bir yolculuktan sonra, 31 Mayıs 1854'te batı kıyısındaki Luanda'ya ulaştı. 20 Ekim 1854'te dönüş yolculuğuna başlayarak 11 Eylül 1855'te Linyanti'ye vardı. 3 Kasım'da doğuya doğru yola çıkarak Zambezi bölgesinde keşif çalışmaları yaptı ve 20 Mayıs 1856'da Mozambik'teki Quelimane'ye vardı. 17 Kasım 1855'te ulaştığı Zambezi'deki çağlayanlara İngiltere kraliçesi Victoria'nın adını verdi. 9 Aralık 1856'da ulusal bir kahraman olarak İngiltere'ye döndü.

David Livingstone, Frederick Havill

1857'de yayımladığı Missionary Travels and Researches in South Africa (Güney Afrika'da Misyonerlik Yolculukları ve Araştırmaları) adlı yapıtı kısa sürede 70 binden çok satarak gerek keşif ve misyonerlik alanında, gerekse yayıncılık tarihinde önemli bir yer edindi. Gelirlerini ve ününü büyük ölçüde artıran Livingstone Londra Misyoner Derneği'nden ayrıldı. Kitabını bitirdikten sonra altı ay boyunca Britanya Adaları'nın her yanını dolaşarak konuşmalar yaptı. 4 Aralık 1857'de Cambridge Üniversitesi'nde Senato Binası'nda yaptığı konuşmada genç üniversitelileri Afrika'da kendisinin başladığı görevi tamamlamaya çağırdı. Dr. Livingstone's Cambridge Lectures (1858; Dr. Livingstone'un Cambridge Konuşmaları) adlı yapıtı da önceki kitabı kadar büyük ilgi uyandırdı. Cambridge'e yaptığı ziyaret sonucunda, 1860'ta Üniversiteler Orta Afrika Misyonu oluşturuldu.

Zambezi Seferi

Quelimane konsolosluğuna atanan Livingstone Afrika'nın doğu ve orta kesimlerinde araştırmalar yapmakla görevlendirilen bir keşif ekibinin başında 12 Mart 1858'de Afrika'ya döndü. Keşif ekibinde aralarında kardeşi Charles ve Edinburgh'lu bir doktor olan John Kirk de olmak üzere 6 Avrupalı ve 10 Afrikalı vardı. Bu yolculuk daha önce tek başına yaptığı yolculuklarla karşılaştırılmayacak ölçüde iyi düzenlenmişti. Ama bir süre sonra ekipteki Avrupalılar arasında anlaşmazlıklar çıkması üzerine içlerinden bazıları gruptan atıldı. Zambezi Irmağı'nda gemiyle yolculuğu sürdüremeyen Livingstone, Portekiz topraklarından geçmeden Ruvuma (Rovuma) Irmağı yoluyla Nyasa (Malavi) Gölü çevresindeki bölgelere ulaşan bir yol bulmayı da başaramadı. Gene de ekibiyle birlikte bu topraklara ulaşan (17 Eylül 1859) ilk İngiliz olarak bölgenin kolonileştirilmesinin temelini attı. Bu arada Afrika'ya gelen karısı 27 Nisan 1862'de Zambezi Irmağı üzerindeki Shupanga'da öldü. Büyük oğlu Robert ise ABD'ye giderek 5 Aralık 1864'te Amerikan İç Savaşı'nda Kuzey için çarpışırken öldü. 1863'te İngiliz hükûmeti, Zambezi bölgesindeki araştırmalarda umulan gelişmelerin sağlanamadığı gerekçesiyle keşif ekibini geri çağırdı. Ama Livingstone Lady Nyassa adlı küçük teknesiyle Hint Okyanusu üzerinden Bombay'a 2.500 millik tehlikeli bir yolculuk yaptı. Daha sonra 1864 yazında İngiltere'ye döndü ve kardeşi Charles'la birlikte ikinci kitabı olan Narrative of an Expedition to the Zambesi and Its Tributaries and of the Discovery of Lakes Shirwa and Nyassa 1858-1867'yi (1865; Zambezi ve Kollarındaki bir Keşif yolculuğuyla Shirwa ve Nyassa Göllerinin Keşfinin Öyküsü 1858-1867) yazdı.

Nil

Daha sonra Bombay'a yaptığı kısa bir ziyaretin ardından Britanya genel konsolosu olarak 28 Ocak 1866'da Afrika'ya döndü. Amacı Hristiyanlığı yaymanın ve Doğu Afrika kıyılarında köle ticaretine son vermeye çalışmanın yanı sıra Orta Afrika havzası'yla Nil Nehri'nin ana kaynaklarını keşfetmekti. Keşif ekibine yalnızca Afrikalı ve Asyalıları alarak doğu kıyısındaki Mikindani'den yola çıktı. Ama Portekiz topraklarından ve Nyasa Gölünün kuzeyinden geçmeden Tanganika Gölü'nün çevresindeki bölgeye ulaşma planını Angoniler'in saldırıları yüzünden gerçekleştiremedi. Eylülde kendisini terk eden bazı kişiler Zengibar'a döndüklerinde cezalandırılmaktan kurtulabilmek için Livingstone'un Angoniler tarafından öldürüldüğünü yaydılar.

Ama Livingstone, Nyasa Gölünün güney ucundan kuzeye doğru yolculuğunu sürdürdü. 8 Kasım 1867'de Mweru Gölü'nü ve 18 Temmuz 1868'de Bangweulu Gölü'nü keşfetti.Arap tüccarların yardımıyla Şubat 1869'da Tanganika Gölü'ne ulaştı. Hastalığına karşı yolculuğuna devam ederek 29 Mart 1871'de kuzeybatıda ulaşabildiği en uç nokta olan Lualaba Irmağı üzerindeki Nyangwe'ye vardı.

23 Ekim 1871'de Tanganika Gölü'nün doğu kıyısındaki Ujiji'ye döndüğünde oldukça hasta durumdaydı. New York Herald'ın muhabiri Henry Morton Stanley ona büyük gereksinim duyduğu yiyecek ve ilaçları sağladı. Biraz düzeldikten sonra Stanley'nin Tanganika Gölü'nün kuzey bölgelerindeki keşif araştırmalarına, ardından da 320 km doğudaki Unyanyembe'ye yaptığı yolculuğa katıldı. Ama 14 Mart 1872'de Afrika'dan ayrılan Stanley ile birlikte İngiltere'ye dönmeyi kabul etmedi. Nil'in kaynaklarını aramayı sürdürmek ve köle ticaretini ortadan kaldırmak amacıyla yeniden güneye hareket etti. Ama Mayıs 1873'te Afrikalı hizmetçileri, bugünkü Zambiya'nın Ilala bölgesinde Chitambo'da yatağının kenarındaki ölüsünü buldular. Mumyanalacak olan ölüsünden çıkardıkları kalp ve iç organları Afrika toprağına gömdüler. İngiltere'ye götürülen ölüsü Victoria dönemine özgü görkemli bir Westminster Katedrali'ne gömüldü (18 Nisan 1874).

Aynı yıl, H. Waller'ın derlediği, iki ciltlik The Last Journals of David Livingstone in Central Africa, from 1865 to His Death (1865'ten Ölümüne Değin David Livingstone'un Orta Afrika'daki Son Günlükleri) yayımlandı.

Dış bağlantılar


Новое сообщение