Clostridium perfringens

Clostridium perfringens
Clostridium perfringens basilinin mikroskobik görüntüsü
Bilimsel sınıflandırma
Üst âlem: Bacteria Şube: Firmicutes Sınıf: Clostridia Takım: Clostridiales Familya: Clostridiaceae Cins: Clostridium Tür: C. perfringens
İkili adlandırma
Clostridium perfringens Veillon & Zuber 1898 Hauduroy et al. 1937

Clostridium perfringens (önceki isimleri C. welchii veya Bacillus welchii), Clostridium cinsine ait Gram pozitif, çubuk şeklinde, anaerobik, spor oluşturan patojenik bir bakteridir.C. perfringens doğada yaygındır ve çürüyen bitki örtüsünde, deniz tortusunda, insanların ve diğer omurgalıların bağırsaklarında, böceklerde ve toprakta normal olarak bulunabilir. Thioglycolate besiyerinde 6,3 dakika bir bölünerek, herhangi bir organizma için bildirilen en kısa jenerasyon süresine sahip bakteri türüdür.

C. perfringens'in ölümden sonra vücutta gaz oluşumuna katkısı vardır. Ayrışmanın aşırı derecede hızlanmasına neden olur ve normal mumyalama işlemleri ile bu süreç durdurulamaz. Bu bakteriler normal konsantrasyonlarda formaldehite dirençlidirler.

Gıda zehirlenmesi

C. perfringens, Norovirüs, Salmonella, Campylobacter ve Staphylococcus aureus ile birlikte gıda zehirlenmelerinin en yaygın nedenlerinden birisidir. Fakat, vücuda ağız yoluyla her girişinde gıda zehirlenmesine neden olmayabilir.

İnsanlarda gıda zehirlenmesine bakterinin CPE (Clostridium perfringens enterotoksin) üretebilen tip A suşları neden olur.CPE, sporulasyonun başlangıcında biriken ve sporulasyonun sonunda spor parçalandığı zaman ortama salınan 35.5 kDa boyutunda bir polipeptittir. A tipi suşların % 5'inden daha azında bulunan, kromozomda veya eksternal plasmidlerde yer alabilen cpe geni tarafından kodlanır

C. perfringens yemek pişirme sıcaklıklarına dayanıklı sporlar oluşturduğundan, pişmiş yiyecekler yeterince uzun süre bekletilirse, sporlar aktif hale geçebilir ve enfektif bakteriler üreyebilir. Semptomlar tipik olarak abdominal kramp, ishal, kusma ve ateşi içerir. Tüm belirtiler genellikle 24 saat içinde normale döner, ancak daha yaşlı veya hasta kişilerde 2 haftaya kadar sürebilir.

Toksine karşı antikorlar popülasyonda yaygın olduğu için, C. perfringens kaynaklı gıda zehirlenmesi vakalarının çoğu muhtemelen klinik belirti göstermeden seyreder. Bu durum C. perfringens nedeniyle gıda zehirlenmesinin çok yaygın yaşandığını göstermektedir.

Enfeksiyon

C. perfringens enfeksiyonları doku nekrozu, bakteriyemi, amfizematöz kolesistit ve klostridiyal myonekroz olarak da bilinen gazlı kangren gibi bulgular gösterir. C. perfringens, gazlı kangrene sebep olan en yaygın bakteriyel ajandır. Bazı semptomları kabartılar, taşikardi, şişme ve sarılıktır. Bakterinin tür ismi olan perfringens, gazlı kangren sırasında meydana gelen doku bozulmasına atıfta bulunarak türetilmiştir (Latince per "içinden" ve frango "açıklık"). Gazlı kangrende rol oynayan toksin, hücrelerin plazma zarına giren ve zarda normal hücresel işlevi bozucu boşluklar oluşturan α-toksindir.

C. perfringens normal barsak florasının bir bileşeni olarak polimikrobiyal anaerobik enfeksiyonlarda sıklıkla yer alır. Fakat genellikle enfeksiyona sonradan katılır, hastalığın başlangıcındaki rolü çok azdır.

Tedavi

Tedavinin en önemli yönü, ilgili bölgenin hızlı ve kapsamlı şekilde cerrahi olarak alınması ve bakterilerin büyümeye yatkın olduğu tüm cansız dokunun temizlenmesidir. Aynı zamanda antibiyotik, özellikle penisilin, tedavisine başlanır. Hiperbarik oksijen uygulaması da, klostridiyal doku enfeksiyonlarının tıbbi tedavisinde yardımcı olabilir. Hastaları hızlıca “detoksifiye ettiği” belirtilmektedir.

Önlem

C. perfringens sporlarının oluşması, yiyeceklerin, özellikle sığır ve kümes hayvanlarının önerilen sıcaklıklarda iyice pişirilmesiyle engellenebilir. Kalan yemekler hazırlandıktan sonra iki saat içinde 4 °C'nin altında bir sıcaklıkta soğutulmalıdır. Etli çorba veya güveç gibi yiyecekler küçük miktarlara bölünmeli ve buzdolabında saklanmalıdır. Yeniden servis etmeden önce en az 74 °C'de ısıtılmalıdır. Temel kural şudur: Eğer yiyeceğin tadı, kokusu veya görünüşü olması gerekenden farklıysa, tüketilmemelidir. Güvenli görünse bile, uzun süredir dışarıda olan bir yiyeceğin yenmesi de tehlikeli olabilir.

Su Mikrobiyolojisi

C.perfringens içme ve kullanma sularında fekal kontaminasyon indikatörü olarak kullanılmaktadır. İndikatör olarak tercih edilmesinin sebepleri, spor oluşturması sayesinde çevresel şartlara ve dezenfektanlara dayanıklılığının fazla olması ve sularda diğer bakterilerden çok daha uzun süre hayatta kalabilmesidir.