Arı sütü, 5-15 günlük işçi arıların yutak üstü salgı bezlerinden salgıladıkları bir maddedir. Jel halinde akıcı kıvamda, kremsi-beyaz renktedir. Tadı ekşi ve kokusu keskin fenolik yapıdadır. Yoğunluğu 1.1 g/cm³ olup kısmen suda çözünebilmektedir. Memeli hayvanların memesinde oluşan süt ile ilgisi olmadığı halde yavru beslenmesinde kullanılması ve süte benzeyen görünümü sebebiyle Türkçe, Hırvatça (Matična mliječ), Bulgarca (Пчелно млечице) gibi bazı dillerde "süt" olarak adlandırılmaktadır. Başka bazı dillerde ise kraliyete ait jel (İng: Royal jelly) olarak adlandırılmaktadır.
Arı sütü ana arının ve larvaların besini olup, besin değeri oldukça yüksektir. Ana arı ve işçi arılar yumurtadan çıktıklarında aynı genetik yapıya sahip olmalarına rağmen, larva döneminde 6 gün süreyle farklı oranda arı sütüyle beslenmeleri ana arılarının biyolojik yapılarının farklılaşmasına neden olmaktadır, işçi arılarda ise arı sütü ile beslenme süresi 3 gün ile sınırlıdır ve daha düşük kalitede bir arı sütüyle beslenmektedirler. Ortalama olarak işçi arı larvaları 3mg, erkek arı larvaları 10mg, ana arı larvaları ise 350mg arı sütü ile beslenmektedirler.
Sadece 3 günlük bu farklı beslenme sonucunda ana arı hastalıklara direnç kazanmakta, günde kendi ağırlığının iki katı kadar (1500-3000) yumurta üretebilmekte ve 6 yıl kadar yaşamaktadır. Diğer işçi arılar ise kolay hastalanırlar, dişi oldukları halde yumurta bırakamazlar ve sadece 2 ay yaşarlar. İki birey arasındaki bu derece farklılaşma sadece arı sütü ile farklı sürelerde beslenmelerinden kaynaklanmaktadır. Ana arılardaki bu biyolojik farklılığın oluşmasına büyük oranda arı sütündeki panteik asit etki etmektedir.
Arı sütü; yaklaşık %66 su, %14.5 karbonhidrat, %4.5 lipid, %13 aminoasit, B grubu vitaminlerinin tümüne ek olarak A, D, C, E vitaminleri, biyolojik aktif maddeler, önemli bazı mineral maddeler ve bir miktar da tespit edilemeyen maddeler içerir. Ayrıca 10 temel amino asitten (esansiyel) sekizini de (metionin, lösin, lizin, valin, fenil-alanin, treonin, triptofan, izolösin) doğal hormon ve enzimleriyle içermektedir. Metabolizma için çok önemli olan panteik asit (pantheic acid), asetilkolin (acetylcholine), protein, bağışıklık sistemini güçlendiren bir yağ asidi olan 10-HDA (10-Hydroxy-2 Decanoic Acid), sepanin asit (sepanine acid), hastalıkların iyileşme döneminden sonra sindirimi düzenlemek ve iştahı açmak için çok ideal olan oleik asit (oleic acid) içerir.
Dış bağlantılar
- http://www.pdrhealth.com/drug_info/nmdrugprofiles/nutsupdrugs/roy_0229.shtml 11 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Aslan, A ., A. Bayraktar, 1996. Arı sütlerinin Kimyasal Bileşimi ve Beslenme Açısından Önemi. S:339-349.
- Arı sütü standardı
