Aleksitimi
Aleksitimi ya da duygu körlüğü, duyguları tanımlama ve açıklama konusunda subklinik yetersizlik ile karakterize olan bir kişilik oluşumudur. Aleksitiminin temel özellikleri; duygusal farkındalıkta, sosyal bağlılıkta ve kişilerarası ilişkilerde bozukluk olarak sıralanabilir. Ayrıca yüksek düzeyde aleksitimili bireyler başkalarının duygularını anlamada ve empati kurmakta zorluk yaşamakta ve duygusal yanıt vermekte yetersiz kalmaktadırlar.
Yüksek düzeyde aleksitimi genel nüfusun yaklaşık % 10'unda görülmektedir ve herhangi bir nörogelişimsel bozukluğun yanı sıra bazı psikiyatrik hastalıklarla birlikte görülebilir. Kültürel erkeksilik kavramlarına uyan erkeklerde (örneğin üzüntünün kadınsı bir duygu olduğunu düşünmek gibi) duygularını tanımı ve ifade etme güçlüğü subklinik düzeylerde ortaya çıkar. Buna bazı araştırmacılar tarafından normatif erkek aleksitimisi denir. Bunula birlikte, hem aleksitiminin kendisi hem de geleneksel erkeksilik normlarıyla ilişkisi cinsiyetler arasında tutarlıdır.
Aleksitimi terimi 1973 yılında psikoterapist Peter Sifneos tarafından ortaya atılmıştır. Kelime; Eski Yunanca'dan αλέξω (Alexo, "kovmak") ve θυμός (thumos, "ruh, duygu, düşünce") köklerinden oluşmakta ve "duyguyu kovmak" anlamına gelmektedir.
Birlikte görülen medikal ve psikiyatrik hastalıklar
Aleksitimi ile birlikte gözlemlenen pek çok psikiyatrik bozukluk vardır. Bir çalışmada, post travmatik stres bozukluğu olan Vietnam Savaşı gazilerinin %41'i aleksitimik bulunmuştur. Diğer bir çalışmada bulunan prevalans bulguları ise şöyledir; bulimia için % 56; 45% - 50%majör depresif bozukluk; % 63 anoreksiya nervoza; % 34 panik bozukluk, % 28 sosyal fobi ve % 50 madde bağımlılığı. Aleksitimi ayrıca edinsel veya travmatik beyin hasarı olan bireylerde de görülür.
- Özel
- Genel
- Krystal, H (1988). Integration and Self Healing: Affect, Trauma, Alexithymia. Hillsdale, NJ: The Analytic Press. ISBN 0-88163-070-5.
- Linden W, Wen F, Paulhaus DL (1994). Measuring alexithymia: reliability, validity, and prevalence. In: J. Butcher, C. Spielberger (Eds.). Advances in Personality Assessment. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
- McDougall, J (1989). Theaters of the Body: A Psychoanalytic Approach to Psychosomatic Illness, Norton.
- McDougall, J (1985). Theatres of the Mind: Truth and Illusion on the Psychoanalytic Stage. New York: Basic Books. ISBN 0-946960-70-4.
- Nemiah JC, Freyberger H, Sifneos PE, "Alexithymia: A View of the Psychosomatic Process" in O.W. Hill (1970) (ed), Modern Trends in Psychosomatic Medicine, Vol 2.
- Taylor, Graeme J (1997). Disorders of Affect Regulation: Alexithymia in Medical and Psychiatric Illness. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-45610-X.