Afrika tripanosomiyazisi

Afrika Tripanosomiyazisi
Tripanosomiyazinin kan frotisinde boyanmıș hali.
Uzmanlık	Enfeksiyon hastalıkları

Afrika tripanosomiyazisi veya uyku hastalığı insan ve hayvanlarda gӧrülen parazitsel bir hastalıktır. Trypanosoma brucei adındaki bir canlı türünden kaynaklanır. İnsanlara bulașabilen iki türü vardır, Trypanosoma brucei gambiense (T.b.g) ve Trypanosoma brucei rhodesiense (T.b.r.). Bildirilen vakaların %98’ine neden olan tür T.b.g.’dir. Her iki türü de hastalıklı çeçe sineği ısırığı ile bulașır ve en ҫok kırsal alanda gӧrülür.

Hastalığın ilk safhasında ateș, bașağrısı, kașıntı ve eklem ağrıları gӧrülür. Bu belirtiler ısırıktan sonra bir ila üҫ hafta iҫerisinde bașlar. İlerleyen hafta ve aylarda, ikinci evre, bilinҫ bulanıklığı, hareket bozukluğu, uzuvlarda hissizlik ve uyku bozukluğu ile bașlar. Teșhis kan frotisi veya lenf bezi sıvısı boyandığında parazitin gӧrülmesi üzerine konur. Hastalığın birinci ve ikinci evresi arasındaki ayrımı yapabilmek iҫin ҫoğunlukla omurilik sıvısından lomber ponksiyon yolu ile ӧrnek alınması gerekir.

Hastalığın ilerlemesinin ӧnlenmesi iҫin tehlike altındaki nüfusuta T.b.g iҫin kan taraması uygulaması gerekir. Hastalık nӧrolojik belirtiler bașlamadan erken teșhis edilirse tedavi daha kolaydır. İlk evrede tedavi pentamidine veya suramin isimli ilaҫlarla yapılır. İkinci evrede tedavi eflornithine veya T.b.g iҫin nifurtimox ve eflornithine’nin beraber kullanımını gerektirir.Melarsoprol hastalığın iki türü iҫin de etkili olurken, ciddi yan etkileri olduğu iҫin genellikle sadece T.b.r. iҫin kullanılır.

36 ülkede 70 milyon nüfusu tehdit etmesiyle beraber, bu hastalık genellikle Sahra Altı Afrika'nın, belirli bӧlgelerinde devamlı olarak gӧrülür. Ölümler 2010’da, 1990’da kaydedilen 34,000’den, 9000’e düșmüștür. Tahmini, 30,000 kişi șu anda hasta olmakla beraber 2012’de hastalığın 7000 kişiye daha bulașması beklenmektedir. Vakaların yüzde 80’i Kongo Demokratik Cumhuriyeti iҫinde gӧrülmektedir. Yakın tarihte üҫ büyük salgın gӧrülmüștür: bir tanesi 1896 ila 1906 yıllarında Uganda ve Kongo Havzası'nda; diğer ikisi 1920 ila 1970 yıllarında birden fazla Afrika ülkesinde vuku bulmuștur. Diğer hayvanlar, ӧrneğin inekler de, hastalığı tașıyabilirler ve hastalanabilirler.