Yatak, üzerinde uyumak ya da dinlenmek için kullanılan mobilya.
Yataklar genelde bir döşek ve şilteden oluşur. Yatağın baş tarafında bir yatak başı bulunabilir. Yatağın üzerinde başı desteklemesi için bir yastık, üzerine yatılan bir çarşaf ve yatan kişinin üzerine örtmesi için bir yorgan ya da battaniye bulunabilir. Bu örtülere, temizliğini kolaylaştırmak ve estetik açılardan nevresim geçirilebilir.
Yatak Türleri
Yataklar genel olarak yaylı ve yaysız olarak iki türde sınıflandırılabilir. Yaylı yataklar yay sistemlerinin üzerinde sünger veya farklı malzemelerden katmanların eklenmesiyle oluşan yatak çeşitleridir. Yaysız yataklar ise yay kullanılmadan sadece sünger, pamuk, yün gibi bir veya birkaç madde tarafından oluşturulan yataklardır.
Yatağın Yapılışı
Yaylı yataklarda süngerden bir havuz yapılarak içerisine belirlenen yay sistemi konulur. Ardından genellikle yay üzerine daha üst katmanlarda kullanılacak malzemeye yayların zarar vermemesi için keçe gibi sert mamüllerden bir ayraç yerleştirlir. Daha sonrasında ise yatağın hedeflenen kalite ve performans gelmesi için istenilen malzemeler birnirine bir yapıştırıcı vasıtasıyla yapıştırılarak üst üste dizilmek suretiyle iç dolgu kısmı tamamlanır ve kumaştan bir kılıf ile giydirme şeklinde veyaz kapatma şeklinde kapatılır.
Yatağın Yaparken Kullanılan Başlıca Malzemeler
1. Kumaş
Kumaş yatağın en dış katmanında bulunan bir kılıf olarak kullanılmaktadır. Bir koç farklı gramaj ve hammaddeden oluşan kumaşlar mevcuttur. Jakar veya pamuk ağırlı olabildiği gibi yün gibi malzemelerle de desteklenebilir. Ayrıca bazı kimyasallar ile kumaşın kullanım alanına uygun şekilde özelliklere kavuşması da sağlanır. Genellikle antibakteriyel özellikte olması istense de yurt, koğuş gibi birçok kişinin aynı anda yattığı alanlarda yanmaz özellikli kumaşlar da istenebilmektedir.
2. Yay
Yaylar metallerden imal edilen, spiral şeklinde uzayan ve basınçla birlikte esneyerek basınç ortadan kalktığında tekrar eski formuna kavuşan bir üründür. Yatakta kullanılmasının amacı ise esneme sağlaması ve yatağın bedene uyumunun desteklenmesi amacıyladır.
Yay sistemleri günümüzde birçok farklı şeilde üretilen sistemlerdir. Genellikle yataklarda Bonnell veya paket yay sistemleri kullanılsa da bazı firmalar tarafından özel geliştirilen Miracoil, DHT gibi kesintisiz yay sistemleri de bulunabilmektedir.
3. Sünger
Sünger petrokimyasal olarak üretilen bir köpük çeşitidir ve yatağın konforunu arttırmak amaçlı ve yay sistemlerindeki gibi yataktan istenilen ortopedikliği sağlaması amacıyla yatakta kullanılır. Maliyeti diğer kullanılabilecek malzemelere göre az olması ve birçok farklı çeşitlerde bulunması sebebiyle en çok tercih edilen dolgu malzesidir. Farklı yoğunluklarda üst üste konularak yatağın uygulanan basınca verdiği tepki değiştirilir ve yatağın farklı kilo aralığına sahip kişiler için daha uygun olmasını sağlar.
4. Yün
Özellikle doğal malzeme isteyenler ve soğuk iklimde yaşayanlar için tercih sebebi olması seebiyle gerek yataktaki dolgu kısmında gerekse kumaşında kullanılır. Türkiye'de 4 farklı mevsim yaşandığı için yazları çok kullanışlı olmadığı için çoğunlukla çift taraflı kullanılan yataklarda bir yüzünde kullanılır.
5. Pamuk
Yatağın doğal olmasını isteyenler için yün gibi aynı sebeplerle kullanılır. Çoğunlukla kumaşta veya kumaşın kaptone edilmesinde kullanılmaktadır.
Yatak çeşitleri
Bebek ve çocuk karyolası
Yetişkin yataklarının aksine, bebek karyolaları yenidoğanların, bebeklerin ve küçük çocukların ihtiyaçlarını karşılamak için tasarlanmıştır. Böylece, 140 cm x 70 cm daha küçük yatak yüzeyleri için bilinen boyutlara sahip olurlar. Ek olarak, bir çerçeve veya ızgara, bebekleri ve küçük çocukları düşmekten korur. Bir ızgaranın çubukları arasındaki mesafe, tercihen 4.5 ila 6.5 cm arasında olmalıdır. Ek olarak, çubuklar bükülmemeli ve bu nedenle yeterince kararlı olmalıdır. Kolayca girip çıkabilmek ve yaralanmalardan kaçınmak için birçok karyolalar ile bazı aralıklı çubuklar çıkarılabilir. Bu çubuklara fiş denir.
Bir karyola da bir yatak gölgelik ile donatılmış olabilir. Yatağa asılan çadır benzeri bir yapıdır. Baş ucunun üzerine çoğunlukla uygun bir bez astığınız ekstra bir kutup monte edilir. Pratik kullanış başlangıçta biraz karartan bir etki yaratıyor. Özellikle direkt güneş ışığı gölgeliği etkili bir şekilde korur veya zayıflatabilir. Buna yanında, bir gölgelik ek güvenlik sağlar.
Bebek karyolalarının bir başka özelliği de silindirlerdir. Bunlar, özellikle bir bebek yatağının yerel konumu düzenli olarak değiştiriliyorsa, örneğin ebeveynlerin yatak odasında ve çocuk odasında gündüz olması gerektiğinde yararlıdır.
Ayrıca bakınız
 |
Vikisözlük'te yatak ile ilgili tanım bulabilirsiniz. |
