Psikodrama. Tiyatroyu psikolojik tedavide kullanan bir tekniktir. Jacob Levy Moreno tarafından, 20. yüzyılın başlarında geliştirilmiştir. Öncelikle bireyin grup içinde iyileştirilmesini hedefleyen bir psikoterapi yöntemidir. Psikodrama spontanelik, yaratıcılık ve eylem dinamiklerini temel almaktadır. Kişilerin ilişkilerini, bu ilişkilerde yaşadıkları sorunları, çatışmaları ve kendi iç dünyalarını spontane bir biçimde, bir oyunun içinde rol alarak incelemelerini ve farkındalığa ulaşmalarını sağlamaya çalışmaktadır.
Temel psikodrama tekniğine göre kişilerin deneyimlerini spontane bir biçimde, bir oyunun içinde rol alarak incelenmeleri ve farkındalığa ulaşmaları sağlanır. Psikodrama, J.L. Moreno'nun tanımıyla, gerçeğin yeniden canlandırılmasıdır. Psikodramanın beş temel unsuru vardır. Sahne, ana oyuncu, yönetici, yardımcı egolar ve grup. Konunun geçtiği yer, sahnedir. Ana oyuncu sahneyi tasarlar ve yardımcı oyuncular olarak tanımlanan yan egoları seçer. Canlandırma, bir lider (psikodrama uzmanı) eşliğinde yürütülür.[1]
Psikodrama, J.L. Moreno'nun tanımıyla, gerçeğin yeniden canlandırılmasıdır. Moreno, psikolojik bozuklukları "rol kuramı" içinde ele almıştır. Psikodramanın beş temel unsuru vardır. Sahne, protagonist, yönetici, yardımcı egolar ve grup. Protagonist, oyunu oynanan, üzerinde çalışılan kişidir. Ele alınan konunun sahnelendiği yer, sahnedir. Konu sahnelenmeden önce protagonist diğer grup üyeleri arasından kendi konusunu oynayacak kişileri seçer, bu kişilere yardımcı ego denir. Her psikodrama oturumu bir lider (psikodrama konusunda uzman olan bir psikodramatist) tarafından yönetilir.
Pikodramada kullanılan üç temel teknik
1. Eşleme
Lider veya grup üyeleri tarafından protogonistin duygu ve düşüncelerini onun ağzından söyleme.
2. Rol değiştirme
Protogonist, ele alınan konuyla ilgili rollere teker teker girerek o rolün yerini alır.
3. Ayna
Protogonist sahnede ele alınan konuyu dışarıdan gözlemler.
Psikodrama safhaları
Bir psikodrama oturumu 3 safhadan oluşur: Isınma, oyun, paylaşım.
Isınma
Grubun ve protogonistin yapılacak çalışmaya hazır ve istekli olması.
Oyun
Çalışmanın yapılması.
Paylaşım
Çalışma sonucunda tüm üyelerin bir araya gelerek yapılan çalışmayla ilgili geribildirimde bulunması.
Psikodrama teknikleri
Psikodrama teknikleri; aksiyon metotları, encounter (karşılaşma) teknikleri, geliştirme oyunları, tiyatro oyunları, yapılandırılmış yaşantılar, sözsüz alıştırmalar olarak kullanılır . Bunları Moreno geliştirmiştir. Moreno ' dan sonra da yönlendirilmiş fantezi, psikosentez, duyumsal uyanıklık, Gestalt terapi, yaratıcı drama gibi alanlardan uyarlanmış fikirlerle geliştirilmeye devam etmektedir.
Antagonist : Protagonistten sonraki en önemli kişi genellikle eşi veya çatışma halindeki kişidir.
Koterapist : Yardımcı yönetici, lidere yardım eder.
Psikodrama duygusal problem çözümünü içeren "protagonist merkezli " bir oyun biçimidir. Genellikle derin duygusal yaşantılara doğru gidiş söz konusudur.
- Dökmen, Üstün (2007). Sosyometri ve psikodrama: kuramsal temeller, uygulamalardan örnekler, yeni yaklaşımlar. İstanbul: Sistem Yayıncılık. ISBN 9789757397250.
