 Muhammed Ali, 1967
| |
| Kişisel bilgileri | |
|---|---|
| Takma ad(lar)ı |
The Greatest (En İyisi) The People's Champion (Halkın Şampiyonu) The Louisville Lip (Louisville Dudak) |
| Sıklet | Ağır sıklet |
| Boyu | 6 ft 3 in (191 cm) |
| Kanat açıklığı | 78 in (198 cm) |
| Millîyeti |
 Amerikalı
|
| Doğumu |
17 Ocak 1942 Louisville, Kentucky, ABD |
| Ölümü |
3 Haziran 2016 (74 yaşında) Phoenix, Arizona, ABD |
| Duruş biçimi | Düz gard |
| Kariyeri | |
| Toplam maç | 61 |
| Galibiyet | 56 |
| Nakavtla galibiyet | 37 |
| Yenilgi | 5 |
| Beraberlik | 0 |
Muhammed Ali (doğum adıyla Cassius Marcellus Clay Jr.; d. 17 Ocak 1942, Louisville, Kentucky – ö. 3 Haziran 2016, Phoenix, Arizona), Amerikalı profesyonel boksördür. Tüm zamanların en iyi boksörü olarak kabul edilen Muhammed Ali, 20. yüzyılın en önemli spor figürlerinden biridir. "The Greatest" (En Büyük) lakaplı Ali, kariyeri boyunca yaptığı 61 maçın yalnızca 5 tanesini kaybetmiştir. 1999 yılında Sports Illustrated tarafından "Yüzyılın Sporcusu" ve BBC tarafından "Yüzyılın Spor Kişiliği" seçilmiştir.
Erken dönem
Muhammed Ali, 17 Ocak 1942'de ABD'nin Kentucky eyaletinin Louisville şehrinde, Cassius Marcellus Clay Jr. ismiyle dünyaya geldi. Ailesi Afroamerikan ve çeyrek İrlanda kökenliydi.
Clay 12 yaşındayken, bir hırsızın bisikletini çalmasının ardından öfkeye kapılması üzerine, bir Louisville polis memuru ve boks koçu olan Joe E. Martin tarafından boksa yönlendirildi. Clay, o anki öfkeyle memura hırsızı kırbaçlayacağını söyledi. Memur Martin, Clay'e önce boks yapmayı öğrenmesinin daha iyi olacağını söyledi. Başlangıçta Clay, Martin'in teklifini kabul etmedi; ancak daha sonra Tomorrow's Champions adlı yerel bir televizyon boks programında amatör boksörleri gördükten sonra dövüşle ilgilenmeye başladı.
Boks kariyeri
Clay, sonraki yıllarda amatör kayıtlara girdi. 1960 yılında Roma'da ağır hafif sıklette altın madalya aldı ve profesyonel lige döndü. 18 yaşındayken aldığı bu altın madalyadan sonra ünü giderek artmaya başladı.
Müslüman oluşu ve boksa ara verişi (1964-1970)
1964 yılında, 22 yaşındayken, Sonny Liston'u yenip dünya şampiyonu oldu. Aldığı bu zaferden sonra dinini değiştirdiğini ve İslam'a geçtiğini açıkladı. Sonra Muhammed Ali ismini aldı ve çok sevdiği boksa 1967'den 1970'e kadar ara vermek zorunda kaldı.
"Vietnamlılar bana hiçbir kötülük yapmadılar ki onlarla savaşayım." diyerek Vietnam Savaşı'na (1955-75) gitmediği için 5 yıl hapis ve 10 bin dolar para cezasına çarptırıldı. Lisansı ve pasaportu elinden alınınca dava süresince maddi sıkıntılar yaşadı ve iflas ettiğini açıkladı. Ailesinin yardımı ve üniversitelerde para karşılığı yaptığı konuşmalarla geçimini sağladı. 1970'te temyiz davasını kazanıp tekrar boksa döndü.
Boksa dönüşü ve sonrası (1970-1978)
1971'de Joe Frazier ile maça çıktı ve profesyonel boks kariyerinde ilk defa mağlup oldu. Uzmanlar, üç buçuk sene aradan sonra sadece 2 maç yapan Muhammed Ali'nin bu kadar zor bir maça hazır olmadığı görüşünde hemfikirdi. Fakat o, en kısa zamanda tekrar şampiyon olmak istiyordu. Ardından, çenesinin kırıldığı maçta Ken Norton'a sayı ile yenilince, kendi ve yakınları dışında birçok kişi kariyerinin bittiğini düşündü. Fakat o, art arda unvan için rakip olan boksörleri bir bir yendi. Ken Norton'ı da yenip rövanşı almayı başardı.
1973'te Joe Frazier ile unvan maçı için anlaştı. Arada sadece Joe Frazier-George Foreman maçı kalmıştı. Frazier, sürpriz bir şekilde iki rauntta nakavt olunca, önce Fraizer ile maç yapıp arkasından da Foreman ile maç ayarladı ve iki maçı da nakavtla kazandı. Böylece hem kaybettiği unvanını almayı, hem de daha bitmediğini göstermeyi hedefledi.
Ali 1974'te, Foreman'ın bahisçilerde 7'ye 1 favori olduğu maçta rakibini hiç beklenmedik bir taktik ile sekizinci rauntta nakavt edip hak ettiği unvanı Floyd Patterson'den sonra tekrar elde eden ikinci boksör oldu. 1978'de Leon Spinks'e yenilip sonrasında aynı sene rakibini yenince, dünya şampiyonluğunu üç kez elde eden ilk boksör oldu. O zamanlar sadece iki Dünya Boks Federasyonu olması, Ali'nin değerini daha da farklı kılıyordu. Ali'nin etkin döneminde en iyi boksörler, unvanı elde edebilmek için mutlaka karşı karşıya gelirlerdi. George Foreman'ın 1994 yılında 20 sene aradan sonra tekrar dünya şampiyonu olması ve unvanını çok kez savunması, o dönemin boksunun birçok ülkede neden "Altın 70'li yıllar" diye anıldığını anlatmaktadır.
Muhammed Ali, 1978'de boksu şampiyon olarak bıraktı. 1984'te parkinson hastalığına yakalanmasına rağmen, bunu gizleyip büyük para karşılığı ile iki maç daha yapıp bunları kaybetti. Profesyonel döneminde sadece 5 kez yenilen, Olimpiyat ve Dünya Şampiyonu olan Muhammed Ali, 36 yaşına kadar bütün şampiyonlar için tek isim olmayı başardı ve 37'si nakavt olmak üzere toplam 56 maç kazandı.
Bokstan sonraki yaşamı
1984 yılında Muhammed Ali, ABD Başkanı Ronald Reagan'ın yeniden seçilebilmesi için kendisine destek verdiğini açıkladı.
1991 yılında Ali, Körfez Savaşı sırasında Irak'a gitti ve Amerikalı rehinelerin serbest bırakılmasını müzakere etmek amacıyla Irak'ın eski devrik lideri Saddam Hüseyin ile bir araya geldi. Saddam ile görüşmeden önce hayranlarıyla buluşan ve okul ziyaretleri yapan Ali, Irak'a varışının ertesi günü Saddam Hüseyin ile bir araya geldi ve resmî görüşme yaptılar. Saddam, görüşmenin sonunda Muhammed Ali’nin 15 Amerikan rehinesi ile ülkesinden ayrılmasını kabul etti. Muhammed Ali, Irak'a dünya şampiyonu bir boksör olarak değil, sadece bir Müslüman olarak gittiğini söyledi.
1996'da, Atlanta'da düzenlenen 1996 Yaz Olimpiyatları'nda olimpiyat meşalesini yakma onuruna vardı. 17 Kasım 2002 tarihinde Muhammed Ali, "Birleşmiş Milletler Barış Elçisi" olarak Afganistan'a gitti.BM'nin özel konuğu olarak üç günlük bir iyi niyet misyonuna ilişkin Kâbil'de bulundu. 27 Temmuz 2012'de Ali, Londra'da düzenlenen 2012 Yaz Olimpiyatları'nın açılış törenindeki olimpiyat bayrağını taşıdı. Parkinson hastalığından dolayı stadyumda bayrağı taşıyamayacak hâle gelince, eşi Lonnie ayakta durmasına yardımcı oldu.
20 Aralık 2014'te Ali, zatürre şikayetine muzdarip olarak hastaneye yatırıldı. Daha sonraları, Arizona'daki Scottsdale'de, bir konuk evinde tepkisiz olarak bulunduktan sonra idrar yolu enfeksiyonu rahatsızlığı ile 15 Ocak 2015'te bir kez daha hastaneye yatırıldı. Ertesi gün taburcu oldu.
Parkinson hastalığı yüzünden uzun süre Michigan'daki çiftliğinde gözlerden uzak yaşamayı tercih eden Ali, ringlerde 20 yıldır ağzından düşürmediği "Bütün zamanların en iyisiyim" lafını ispatlayarak bir efsane hâline geldi.
2001 yılındaki 11 Eylül saldırıları üzerine Muhammed Ali, başında New York İtfaiye Müdürlüğü şapkası ile Sıfır Noktası'na giderek destek ve dayanışmasını göstermek gereği duymuş ve şöyle demiştir:
Beni asıl inciten; "İslam" adının bulaştırılması, "Müslüman" adının bulaştırılması ve sorun çıkarılıp nefret ve şiddete yol açılması... İslam, katil dini değildir. İslam, barış demektir. Evde öylece oturup insanların sorunun kaynağı olarak Müslümanları yaftalamalarına seyirci kalamazdım.
Muhammed Ali'nin yaşadığı dönemde İnsan Hakları Savunucusu Malcolm X de yaşadığı için, kendisiyle bazı münasebetleri olmuş ve "Kan Kardeşler" olarak anılmışlardır.
Ölümü
Uzun süredir parkinson hastalığı ile mücadele eden Muhammed Ali, 3 Haziran 2016 tarihinde solunum yolu rahatsızlığı nedeniyle tedavi gördüğü hastanede 74 yaşındayken yaşamını yitirmiştir.
Popüler kültürdeki yeri
Zamanının en iyisi olduğu kabul edilen Muhammed Ali'nin hayatı, 2001 yılında Hollywood tarafından filme alındı. Ali adlı filmde Muhammed Ali'yi Will Smith canlandırdı. Ayrıca hayatını anlatan biyografik roman, 2002 yılında Kaknüs Yayınları tarafından yayımlanmıştır (ISBN 975-6698-34-9).
Profesyonel boks kaydı
| 56 galibiyet (37 nakavt, 19 karar), 5 kayıp (4 karar, 1 çekilme), 0 berabere | |||||||
| Sonuç | Rakip | Tip | Rd., Zaman | Tarih | Yer | Notlar | |
| Kayıp | Trevor Berbick | Karar (oybirliği) | 10 (10) | 1981-12-11 |
 Nassau Bahamalar
|
||
| Kayıp | Larry Holmes | RTD (Köşe çekilmesi) | 10 (15) | 1980-10-02 |
Las Vegas, NV
|
Maç WBC Ağırsiklet unvanı içindi | |
| Galibiyet | Leon Spinks | Karar (oybirliği) | 15 (15) | 1978-09-15 |
New Orleans, LA
|
WBA Ağırsiklet unvanını kazandı; 1979-09-06 unvan boştu |
|
| Kayıp | Leon Spinks | Karar (ikiye ayrılma) | 15 (15) | 1978-02-15 |
Las Vegas, NV
|
WBA/WBC Ağırsiklet unvanını kaybetti | |
| Galibiyet | Earnie Shavers | Karar (oybirliği) | 15 (15) | 1977-09-29 |
New York, NY
|
WBA/WBC unvanını korudu | |
| Galibiyet | Alfredo Evangelista | Karar (oybirliği) | 15 (15) | 1977-05-16 |
Landover, MD
|
WBA/WBC unvanını korudu | |
| Galibiyet | Ken Norton | Karar (oybirliği) | 15 (15) | 1976-09-28 |
The Bronx, New York
|
WBA/WBC unvanını korudu | |
| Galibiyet | Richard Dunn | TKO | 5 (15) | 1976-05-24 |
 Munich, Almanya
|
WBA/WBC unvanını korudu | |
| Galibiyet | Jimmy Young | Karar (oybirliği) | 15 (15) | 1976-04-30 |
Landover, MD
|
WBA/WBC unvanını korudu | |
| Galibiyet | Jean-Pierre Coopman | KO(Nakavt) | 5 (15) | 1976-02-20 |
 San Juan, Porto Riko
|
Retained WBA/WBC Heavyweight titles | |
| Galibiyet | Joe Frazier | TKO | 14 (15), 0:59 | 1975-10-01 |
 Quezon City, Philippines
|
"The Thrilla in Manila"; WBA/WBC unvanını korudu |
|
| Galibiyet | Joe Bugner | Karar (oybirliği) | 15 (15) | 1975-06-30 |
 Kuala Lumpur, Malaysia
|
WBA/WBC Ağırsiklet unvanını korudu | |
| Galibiyet | Ron Lyle | TKO | 11 (15) | 1975-05-16 |
Las Vegas, NV
|
WBA/WBC unvanını korudu | |
| Galibiyet | Chuck Wepner | TKO | 15 (15), 2:41 | 1975-03-24 |
Richfield, OH
|
WBA/WBC unvanını korudu | |
| Galibiyet | George Foreman | KO | 8 (15), 2:58 | 1974-10-30 |
 Kinşasa, Zaire
|
"The Rumble in the Jungle"; WBA/WBC Ağırsiklet unvanını kazandı |
|
| Galibiyet | Joe Frazier | Karar (oybirliği) | 12 (12) | 1974-01-28 |
New York City, NY
|
NABF Ağırsiklet unvanını korudu; unvan 1974'ten sonra boştu |
|
| Galibiyet | Rudi Lubbers | Karar (oybirliği) | 12 (12) | 1973-10-20 |
 Cakarta, Endonezya
|
||
| Galibiyet | Ken Norton | Karar (ikiye ayrılma) | 12 (12) | 1973-09-10 |
Inglewood, CA
|
NABF Ağırsiklet unvanını kazandı | |
| Kayıp | Ken Norton | Karar (ikiye ayrılma) | 12 (12) | 1973-03-31 |
San Diego, CA
|
NABF Ağırsiklet unvanını kaybetti | |
| Galibiyet | Joe Bugner | Karar (oybirliği) | 12 (12) | 1973-02-14 |
Las Vegas, NV
|
||
| Galibiyet | Bob Foster | KO | 7 (12) | 1972-11-21 |
Stateline, NV
|
NABF Ağırsiklet unvanını elde etti | |
| Galibiyet | Floyd Patterson | TKO | 7 (12) | 1972-09-20 |
New York City, NY
|
NABF unvanını korudu | |
| Galibiyet | Alvin Lewis | TKO | 11 (12), 1:15 | 1972-07-19 |
 Dublin, Ireland
|
||
| Galibiyet | Jerry Quarry | TKO | 7 (12), 0:19 | 1972-06-27 |
Las Vegas, NV
|
NABF unvanını korudu | |
| Gaibiyet | George Chuvalo | Karar (oybirliği) | 12 (12) | 1972-05-01 |
 Vancouver, Canada
|
NABF unvanını korudu | |
| Galibiyet | Mac Foster | Karar (oybirliği) | 15 (15) | 1972-04-01 |
 Tokyo, Japonya
|
||
| Galibiyet | Jürgen Blin | KO | 7 (12), 2:12 | 1971-12-26 |
 Zürih, İsviçre
|
||
| Galibiyet | Buster Mathis | Karar (oybirliği) | 12 (12) | 1971-11-17 |
Houston, TX
|
NABF unvanını korudu | |
| Galibiyet | Jimmy Ellis | TKO | 12 (12), 2:10 | 1971-07-26 |
Houston, TX
|
Boş olan NABF Ağırsiklet unvanını elde etti | |
| Kayıp | Joe Frazier | Karar (oybirliği) | 15 (15) | 1971-03-08 |
New York City, NY
|
"The Fight of the Century"; Maç WBA/WBC Ağırsiklet unvanı içindi titles |
|
| Galibiyet | Oscar Bonavena | TKO | 15 (15), 2:03 | 1970-12-07 |
New York City, NY
|
NABF Ağırsiklet unvanını kazandı; Unvan 1971 de boştu |
|
| Galibiyet | Jerry Quarry | TKO | 3 (15) | 1970-10-26 |
Atlanta, GA
|
||
| Galibiyet | Zora Folley | KO | 7 (15), 1:48 | 1967-03-22 |
New York City, NY
|
Retained WBA/WBC Heavyweight titles; Stripped of titles on 1967-04-28 |
|
| Galibiyet | Ernie Terrell | Karar (oybirliği) | 15 (15) | 1967-02-06 |
Houston, TX
|
Retained WBC Heavyweight title, WBA Ağırsiklet unvanını kazandı |
|
| Galibiyet | Cleveland Williams | TKO | 3 (15) | 1966-11-14 |
Houston, TX
|
WBC unvanını korudu | |
| Galibiyet | Karl Mildenberger | TKO | 12 (15) | 1966-09-10 |
Frankfurt, Almanya
|
Retained WBC Heavyweight title | |
| Galibiyet | Brian London | KO | 3 (15) | 1966-08-06 |
 Londra İngiltere
|
WBC unvanını korudu | |
| Galibiyet | Henry Cooper | TKO | 6 (15), 1:38 | 1966-05-21 |
London, England
|
WBC unvanını korudu | |
| Galibiyet | George Chuvalo | Karar (oybirliği) | 15 (15) | 1966-03-29 |
Toronto, Canada
|
WBC unvanını korudu | |
| Galibiyet | Floyd Patterson | TKO | 12 (15), 2:18 | 1965-11-22 |
Las Vegas, NV
|
WBC unvanını korudu | |
| Galibiyet | Sonny Liston | KO | 1 (15), 2:12 | 1965-05-25 |
Lewiston, ME
|
WBC unvanını korudu | |
| Galibiyet | Sonny Liston | Corner retirement | 7 (15) | 1964-02-25 |
Miami Beach, FL
|
WBA/WBC Ağırsiklet unvanını kazandı; Stripped of WBA title on 1964-06-19 |
|
| Galibiyet | Henry Cooper | TKO | 5 (10), 2:15 | 1963-06-18 |
Londra, İngiltere
|
||
| Galibiyet | Doug Jones | Karar (oybirliği) | 10 (10) | 1963-03-13 |
New York City, NY
|
||
| Galibiyet | Charley Powell | KO | 3, 2:04 | 1963-01-24 |
Pittsburgh, PA
|
||
| Galibiyet | Archie Moore | TKO | 4 (10), 1:35 | 1962-11-15 |
Los Angeles, CA
|
||
| Galibiyet | Alejandro Lavorante | KO | 5 (10), 1:48 | 1962-07-20 |
Los Angeles, CA
|
||
| Galibiyet | Billy Daniels | TKO | 7 (10), 2:21 | 1962-05-19 |
Los Angeles, CA
|
||
| Galibiyet | George Logan | TKO | 4 (10), 1:34 | 1962-04-23 |
New York City, NY
|
||
| Galibiyet | Don Warner | TKO | 4, 0:34 | 1962-03-28 |
Miami Beach, FL
|
||
| Galibiyet | Sonny Banks | TKO | 4 (10), 0:26 | 1962-02-10 |
New York City, NY
|
||
| Galibiyet | Willi Besmanoff | TKO | 7 (10), 1:55 | 1961-11-29 |
Louisville, KY
|
||
| Galibiyet | Alex Miteff | TKO | 6 (10), 1:45 | 1961-10-07 |
Louisville, KY
|
||
| Galibiyet | Alonzo Johnson | Karar (oybirliği) | 10 (10) | 1961-07-22 |
Louisville, KY
|
||
| Galibiyet | Duke Sabedong | Karar (oybirliği) | 10 (10) | 1961-06-26 |
Las Vegas, NV
|
||
| Galibiyet | LaMar Clark | KO | 2 (10), 1:27 | 1961-04-19 |
Louisville, KY
|
||
| Galibiyet | Donnie Fleeman | TKO | 7 (8) | 1961-02-21 |
Miami Beach, FL
|
||
| Galibiyet | Jimmy Robinson | KO | 1 (8), 1:34 | 1961-02-07 |
Miami Beach, FL
|
||
| Galibiyet | Tony Esperti | TKO | 3 (8), 1:30 | 1961-01-17 |
Miami Beach, FL
|
||
| Galibiyet | Herb Siler | KO | 4 (8) | 1960-12-27 |
Miami Beach, FL
|
||
| Galibiyet | Tunney Hunsaker | Karar (oybirliği) | 6 (6) | 1960-10-29 |
Louisville, KY
|
||
Dış bağlantılar
- Muhammed Ali resmi web sitesi28 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. {{|url=https://www.webcitation.org/6HcHslIyK?url=http://www.ali.com/ |tarih=24 Haziran 2013 }}
- IMDb'de Muhammed Ali
