Larva ile tedavi (Maggot terapi veya Kurtçuk tedavisi), bir yara (debridman) içindeki nekrotik (ölü) dokuyu temizlemek amacıyla canlı ve sağlıklı (Germ free) larvaların (sinek larvaları) bir insan veya hayvanın iyileşmeyen deri ve yumuşak doku yaralarına sokulmasını içeren bir biyoterapi türüdür.
Larva tedavisinin yara iyileşmesine yardımcı olabileceğine dair kanıtlar bulunmaktadır.
Tıbbi kullanımlar
Larva tedavisi, kronik ülserlerde iyileşmeyi destekler. Diyabetik ayak ülserlerinde faydalı olduğuna dair kesin kanıtlar vardır. Venöz bacak ülserlerinin debridmanı için yöntemlerin bir Cochrane incelemesi, larva tedavisinin genel olarak diğer yöntemlerin çoğu kadar etkili olduğunu buldu, ancak çalışma aynı zamanda veri kalitesinin zayıf olduğunu da kaydetti.
2004 yılında, Amerika Birleşik Devletleri Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), ABD'de Yeşil Şişe Sineği larvalarının şu durumlarda "tıbbi cihaz" olarak kullanımına izin verdi:
- İyileşmeyen nekrotik cilt ve yumuşak doku yaraları
- Bası ülserleri (Dekübit)
- Venöz staz ülserleri
- Nöropatik ayak ülserleri
- İyileşmeyen travmatik veya ameliyat sonrası yaralar
Sınırlılıkları
Yara, larva tedavisi uygulamasından yararlanabilecek türde olmalıdır. Yeterli oksijen kaynağı olan nemli, eksüdatlı bir yara ön koşuldur. Tüm yara türleri larva tedavisine uygun değildir: Kuru yaralar veya vücut boşluklarının açık yaraları larvaların beslenmesi için iyi bir ortam sağlamaz. Bazı durumlarda kuru bir yarayı salinle ıslatarak larva tedavisine uygun hale getirmek mümkün olabilir.
Hastalar ve doktorlar larvaları sevimsiz bulabilir, ancak araştırmalar bu durumun hastaların larva tedavisi teklifini reddetmesine neden olmadığını göstermiştir. Larvalar, onları gözden uzak tutmak için opak polimer çantalara kapatılabilir. Pansumanlar, havanın larvalara ulaşmasına izin verirken, larvaların kaçmasını önleyecek şekilde tasarlanmalıdır. Pansumanlar ayrıca larvaların sıklıkla neden olduğu rahatsız edici gıdıklama hissini en aza indirecek şekilde tasarlanmıştır.
Etki mekanizmaları
Larvaların dört ana eylemi vardır:
- Debridman
- Yaranın dezenfeksiyonu
- İyileşmenin uyarılması
- Biyofilm oluşumunun önlenmesi ve yok edilmesi
Larvaları ölü hayvanlarla beslenen sinekler bazen yumurtalarını canlı hayvanların ölü kısımlarına (nekrotik veya kangrenli doku) bırakırlar. Canlı dokularda larva istilasına miyaz denir. Bazı larvalar yalnızca ölü dokuyla, bazıları yalnızca canlı dokuyla ve bazıları canlı veya ölü dokuyla beslenir. Larva tedavisi için en sık kullanılan sinekler, Göksinekler familyasına ait sineklerdir: En yaygın olarak kullanılan tür, yeşil şişe sineği olan Lucilia sericata'dır. Diğer bir önemli tür olan Protophormia terraenovae ise, Streptococcus pyogenes ve S. pneumoniae'nin neden olduğu enfeksiyonla savaşan beslenme salgılarıyla dikkat çekmektedir.
Yasal düzenlemeler
Ocak 2004'te FDA, "ülserlerde, nöropatik ayak ülserlerinde ve iyileşmeyen travmatik veya ameliyat sonrası yaralarda" tedavi için sadece reçeteli tıbbi cihaz olarak insanlarda veya hayvanlarda kullanılmak üzere larvaların üretilmesine ve pazarlanmasına izni vermiştir. "
Veteriner tıp alanında kullanımı
Kurtların hayvan yaralarından ölü dokuyu temizlemek için kullanılması, dünyanın birçok yerinde halk tıbbının bir parçasıdır. Özellikle kronik osteomiyelit, kronik ülserler ve sıklıkla iş ekipmanına bağlı sürtünmenin neden olduğu diğer irin üreten enfeksiyonlarda faydalıdır. Amerika Birleşik Devletleri'nde atlar için larva tedavisi, 2003 yılında veteriner hekim Dr. Scott Morrison tarafından yayınlanan bir çalışmanın ardından yeniden tanıtıldı.
Bununla birlikte, larva debridman tedavisi ile hayvanlar üzerinde yeterli sayıda vaka çalışması yapılmamıştır ve bu nedenle ne kadar başarılı olduğunu doğru bir şekilde değerlendirmek zor olabilir.
Konuyla ilgili yayınlar
- Sherman (2003). "Maggot Therapy for Treating Diabetic Foot Ulcers Unresponsive to Conventional Therapy". Diabetes Care. 26 (2): 446-51. doi:10.2337/diacare.26.2.446. PMID 12547878.
- Van Der Plas (2007). "Maggot excretions/secretions are differentially effective against biofilms of Staphylococcus aureus and Pseudomonas aeruginosa". Journal of Antimicrobial Chemotherapy. 61 (1): 117-22. doi:10.1093/jac/dkm407. PMID 17965032.
- Cazander (2009). "Do maggots have an influence on bacterial growth? A study on the susceptibility of strains of six different bacterial species to maggots of Lucilia sericata and their excretions/secretions". Journal of Tissue Viability. 18 (3): 80-7. doi:10.1016/j.jtv.2009.02.005. PMID 19362001.
- Cazander (2012). "Maggot excretions affect the human complement system". Wound Repair and Regeneration. 20 (6): 879-86. doi:10.1111/j.1524-475X.2012.00850.x. PMID 23110586.
- Mumcuoglu (1999). "Maggot therapy for the treatment of intractable wounds". International Journal of Dermatology. 38 (8): 623-7. doi:10.1046/j.1365-4362.1999.00770.x. PMID 10487456.
- Bowler (2001). "Wound Microbiology and Associated Approaches to Wound Management". Clinical Microbiology Reviews. 14 (2): 244-69. doi:10.1128/CMR.14.2.244-269.2001. PMC 88973 $2. PMID 11292638.
- Sherman (2000). "Medicinal Maggots: An Ancient Remedy for Some Contemporary Afflictions". Annual Review of Entomology. 45: 55-81. doi:10.1146/annurev.ento.45.1.55. PMID 10761570.
- Nigam (2006). "Maggot Therapy: The Science and Implication for CAM Part I—History and Bacterial Resistance". Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine. 3 (2): 223-7. doi:10.1093/ecam/nel021. PMC 1475942 $2. PMID 16786052.
Dış bağlantılar
- Robert Cibis'in yapımcılığını üstlendiği Maggot Medicine filmi 18 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Youtube.com'da Maggot Medicine'de National Geographic video bölümü 15 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- NIH Kaydı; Ortaçağ Mucizesi İşçileri - Larvalar Tıbbi Bir Geri Dönüş mü Yapıyor? Larva tedavisi ile Ulusal Sağlık Enstitüleri deneyimi