Kalın bağırsak kanseri veya kolorektal kanser kalın bağırsak, rektum ve apandiste görülen kanserli büyümeleri kapsar. Batı dünyasında en sık rastlanan üçüncü kanser tipi ve ölüme yol açan kanserler arasında ikinci sıradadır. Çoğunlukla kalın bağırsakta meydana gelen adenom poliplerden ortaya çıkar.
Kalın bağırsak kanseri her yaşta görülmesine karşın, hastaların % 90'ından fazlası, kırk yaş ve üzerindedir. Bu yaştan itibaren her on yılda risk yaklaşık iki katına çıkar. Ailesinde kalın bağırsak kanseri veya kalın bağırsak polipi bulunanlar ve ülseratif kolit hastalığı olanlarda risk artar.
Polipler ve kanserin erken aşamaları, genellikle belirti vermezler. Bu yüzden kırk yaşından itibaren mutlaka, rektal muayene, sigmoidoskopi ve dışkıda gizli kan testi yapılmalıdır.
Rektal muayene, yani makattan parmakla yapılan muayene ile kalın bağırsak poliplerinin en az % 80'ine tanı konulabilir. Sigmoidoskopi uygulamasında, özel alet ile makattan rektum bölgesine girilir ve ışık kaynağı yardımıyla bölge ayrıntılı olarak incelenir. Dışkıda gizli kan testi, belirti vermeyen ve sinsice kanama yapan poliplerin tanınmasında kullanılır.
Erken dönemde tanı koyulan kanserlerde iyileşme oranı % 80-90 arasındadır. İyi huylu poliplerin, yani et parçalarının zamanla kanserleşmesiyle oluşan kalın bağırsak kanserinin önlenmesi için, poliplerin kanserleşmeden tanınması ve cerrahi yöntemlerle çıkarılması gerekmektedir.
Sık görülen belirtileri
- Makattan gelen kanama ve dışkılama alışkanlıklarının değişmesi (kabızlık veya ishal),
- Karın ağrısı, gaz sancıları,
- Karında kitle,
- Dışkıda kanama,
- Dışkının incelmesi,
- Kansızlık, kendini aşırı yorgun hissetme,
- Bulantı ve kusma
- Kilo kaybı.
Tanı konulması
- Yapılacak rektal muayene
- Laboratuvarda dışkıda gizli kan incelenmesi
- Kontrastlı kolon grafisi, bilgisayarlı tomografi gibi radyolojik tetkikler
- Tam kan sayımı, biyokimyasal araştırmalar
- Rektoskopi, sigmoidoskopi ya da kolonoskopi gibi endoskopik araştırmalar
- Biyopsi
Tedavi
Kalın bağırsak kanseri, cerrahi yöntemle tedavi edilir: kanseri oluşturan tümör ve çevresindeki bir miktar sağlam doku alınır. Evre durumuna göre kemoterapi ve adjuvan kemoterapi uygulanır. Anüse çok yakın tümörlerde anüs iptal edilerek kolostomi torbaları ile (karından) dışkılamaya geçilir. Metastaz (diğer organlara yayılma) görülen hastalarda metastazektominin yanı sıra kemoterapi ve radyoterapi de uygulanarak hastanın yaşam süresi uzatılmaya çalışılır.
Erken tanı yöntemleri
- Her yıl dışkıda gizli kan araştırması, beş yılda bir rektal muayene ve rektosigmoidoskopi
- Her 10 yılda bir rektal muayene ve tam kolonoskopi
- Her 5-10 yılda bir çift kontrastlı kolon grafisi ve rektal muayene önerilir.
Dış bağlantılar
- Tıbbi Onkoloji Derneği'nin tanıtımı 2 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
