John D. Rockefeller

John D. Rockefeller Sr.
1888'de J. D. Rockefeller
Doğum	John Davison Rockefeller 8 Temmuz 1839 Richford, New York, Birleşik Devletler
Ölüm	23 Mayıs 1937 (97 yaşında) Rockefeller Köşkü, Ormond Beach, Florida, Birleşik Devletler
Defin yeri	Lake View Asiller Mezarlığı, Cleveland, Ohio 41°30′40″N 81°35′28″W / 41.511°K 81.591°B / 41.511; -81.591
Milliyet	Amerikalı
Diğer ad(lar)ı	The Oil Tycoon ("Petrol Kralı")
Meslek	İşletmeci sanayici hayırsever
Etkin yıllar	1855-1937
Tanınma nedeni	İnsanlık tarihinin en zenginlerinden Rockefeller ailesinin kurucusu Petrol endüstrisinin babası
Özvarlık	US$418 milyarForbes:
Boy	1,79 m (5 ft 10 1⁄2 in)
Siyasi parti	Cumhuriyetçi
Din	Baptist Kilisesi
Evlilik	Laura Spelman Rockefeller (e. 1864; ö. 1915)
Çocuk(lar)	Elizabeth Rockefeller Strong (kızı) Alice Rockefeller (kızı) Alta Rockefeller Prentice (kızı) Edith Rockefeller McCormick (kızı) John Rockefeller Jr. (oğlu)
Ebeveyn(ler)	William A. Rockefeller (babası) Eliza Davison Rockefeller (annesi)
Aile	Rockefeller ailesi
Kardeşleri Lucy Rockefeller (abla) Clorinda Rockefeller (üvey abla)   John D. Rockefeller William Rockefeller Jr. (erkek kardeş) Mary Rockefeller (kız kardeş) Cornelia Rockefeller (üvey kız kardeş) Franklin Rockefeller (Frances'in ikizi) Frances Rockefeller (Franklin'in ikizi)

John Davison Rockefeller, Senior (8 Temmuz 1839 – 23 Mayıs 1937), Birleşik Devletler'in ilk milyarderi ve tüm zamanların en zengin insanlarından biri olan Amerikalı işletmeci, sanayici ve hayırseverdi. Kardeşi William Jr. ile Rockefeller ailesini kurmuş ve ölene kadar hanedan reisliği yapmış; aynı zamanda Rockefeller Vakfı'nı kurmuş ve ölene kadar vakıf başkanlığı yapmıştır.

Rockefeller, 1839'da New York'a bağlı Richford köyünde, kalabalık ve yoksul bir çiftçi ailede 8 kardeşin üçüncüsü olarak dünyaya geldi. Babası ve annesinin ayrılmaları sebebiyle ailecek zor günler geçirdiler. Annesiyle birlikte yaşamaya devam eden John ve diğer kardeşleri, tarlada patates ve mısır ekip bunları satan annelerine yardım ederek bir süre yaşama tutundular, lakin ilerleyen zamanlarda ailede iyice büyüyen ekonomik geçimsizlik sebebiyle John, ailenin en büyük erkek çocuğu olarak lise eğitimini sonlandırıp erken yaşta iş hayatına atılmak zorunda kaldı. Kariyerine ilk defa 16 yaşında, ürün komisyonculuğu yapan bir şirkette muhasebeci çırağı olarak başladı. Gençliğinden beri çevresi ve yakınları tarafından hep "yüksek vizyonlu" bir insan olarak tanımlanmış John, 20 yaşından sonra petrolün büyük bir kaynak olacağını öngördü ve dönemin dünyasında damıtılması zor, çamurla eşit değere sahip, lakin geleceğin dünyasında "kara altın" denilecek kadar kıymetli bir enerji kaynağı olacak olan petrol işine girişti. 1870'te Standard Oil'i kurdu, 1897'ye kadar işletti ve en büyük hissedarı olarak kaldı. Kurduğu üniversitelerden olan Chicago Üniversitesi ve Rockefeller Üniversitesi'nde, petrokimya üzerine araştırmalar yaptırttı ve günümüz dünyasında neredeyse hayatın her yerinde olan plastik ve türevlerini buldurttu.

Petrol'ün kullanım sınırı dünya genelinde elektriğin girişine kadar bir ışık kaynağı olarak kullanılan gazyağı ve otomobilin icadından sonra yakıt olarak kullanılan benzin ile yetiniyordu. Rockefeller'ın serveti ise gazyağı ve benzin önem kazandıkça yükseldi ve sonunda ABD'deki tüm petrolün %90'ını en üst düzeyde kontrol ederek ülkedeki en zengin kişi oldu. Dahası Rockefeller, kendi petrollerini başka bir taşımacı şirketi aracı yapmadan, doğrudan kendi döşettiği ana boru hatları ile taşıttırdı. Böylece hem onu düşman gören demiryolu şirketlerini hem de sektöründeki diğer petrol rafinericilerini hızla iflasa sürükletti.

Zamanla Rockefeller petrol endüstrisinde bir devrim yarattı; yaptığı sermaye ile dünyaya petrolün nasıl bir değer olduğunu gösterdi. Büyüyen teknolojik yeniliklerle birlikte petrol daha çok çıkarılmaya başladı ve Rockefeller, bu petrolü işleten tek kişi haline geldi; bu yüzden ülkede, kendisine karşı büyük bir muhtaçlık hissi duyulurdu. Rockefeller'ın bu şekilde malî ve manevî büyümesi, Ida Tarbell gibi yorumcu yazarlarıda endişeye sokmuştu. Tarbell, yazılarında Rockefeller'ı çokça eleştirdi ve Rockefeller'ın, sahip olduğu bu gücü kötü kullanacağından endişe duyduğunu belitti. Büyüme süreci içerisinde gerek rakipleri, gerekse de yüksek sınıf halk tarafından pek sevilmeyen John'a, sırasıyla 1884 ve 1896'da iki defa silahlı suikast girişiminde bulunuldu, ancak her ikisindende ufak yaralanmalar alarak kurtuldu. Kamuoyundaki kötü imajını tam tersine çevirmek için dönemin halkla ilişkiler babası sayılan Ivy Lee'den yardım aldı.

1911'de Birleşik Devletler Yüksek Mahkemesi, federalleşmiş petrol şirketi Standart Oil'in, federal tekel yasalarını ihlal ettiği gerekçesi ile şirketin dağıtılması gerektiği kararını verdi. Bu davadan sonra Rockefeller'ın şirketi: ExxonMobil, Chevron Corporation, BP gibi günümüzde hâlâ dünyada en yüksek gelire sahip olan şirketleri içeren 34 ayrı petrol şirketine bölündü. Rockefeller, bu şirketler üzerinde de kontrol kurdu ve şirketin 34 parçaya bölünmesi, piyasada hareketlilik yarattı; böylece satışlar anormal bir şekilde artmaya başladı. Bu 34 şirketin toplam değeri, önceki şirket Standart Oil'in toplam değerinin önce iki, sonra üç katı kadar arttı. Sonuç olarak John Davison Rockefeller Sr., ülkenin ilk milyarderi, dönemin yaşayan en zengini ve kaydedilmiş tarihin en zengini oldu; öyle ki kişisel serveti günümüze kadar geçen süre içerisinde (107 yıl) hâlâ geçilemedi. Eğer günümüzde yaşasaydı 418 milyar dolarlık bireysel servetiyle tüm ABD ekonomisinin %2'sini tek başına kontrol edebilirdi.

Erken yaşamı

Rockefeller'ın doğduğu ve bir süre ailesiyle beraber yaşadıkları çiftlik evi, Richford, New York

Rockefeller, 1839'da Richford, New York'ta, Alman ve İngiliz kökenli William A. "Şeytan Bill" Rockefeller ve İskoç-İrlandalı kökenli Eliza Davison'un ilk oğlu olarak kalabalık, yoksul ve çiftçi bir ailede doğdu. Kendinden büyük bir ablası, Lucy Rockefeller, ve kendinden küçük dört kardeşi vardı, William A. Jr., Mary ve ikiz kardeşler Franklin ve Frances. Babası Bill, çiftçilik dışında serbest mesleklede uğraşıyordu; bir dönem çiftçilik ve kerestecilik, bir dönem seyyar bitkisel ilaç satıcılığı yaptı. Bill, çok karanlık ve sinsi bir adamdı; bu yüzden olsa gerek yerli halk ona "Şeytan Bill" anlamına gelen Devil Bill lakabını takmıştı. Bill, geleneksel katı ahlâkın aksine özgürlükçülüğü tercih eden bir babaydı. Bill, yaşamı boyunca hep içine kapanık, değişik planlar çeviren bir adam olarak görüldü. Ayrıca Bill, metrisi olan Nancy Brown isimli bir kadından, yaşça Lucy ve John'un arasında olan ancak genç yaşta ölen Clorinda adında bir kız evlada sahipti. Daha sonra ikilinin Cornelia adında bir kızları oldu.

Annesi Eliza, Bill'in yola çıkıp uzun süreler dönmemesi nedeniyle, çocuklarına hem analık hem babalık yapan dindar bir Baptistti. Aile içi ekonomik durumun kötü olması nedeniyle anne Eliza, çok tutumlu davranıyordu ve çocuklarına da bunu aşılıyordu. John, annesinin tutumluluğunu: "Annem çok tasarruflu bir kadındı, hiçbir zaman israf etmedi ve israf etmeyen bireyler yetiştirmek için bize de bunu öğretti." diyerek özetledi. John, diğer kardeşleri gibi ev işlerinden payına düşeni yaptı. Hindi, tavuk yetiştirmesinde ve patates, mısır ekimlerinde ailesine yardım etti ve bunları satarak geçindiler. John, babasının 'yemek için ticaret' sözünü çok benimsemişti. Bu sözün etkisiyle küçük yaşlarında, komşuları ile ufak alım-satımlar gerçekleştirmişti. Baba Bill, değişik planlar çeviren bir adamdı ve çocukları için: "Çocuklarımı, işlerimi yapmaları için bir an önce büyütmek istiyorum." düşüncesiydi. Annesi, Bill'in tam tersi, John'un ve kardeşlerinin yetişmesinde daha olumlu etki yaratmıştı; onların, her birinin eğitimini almış, hoşgörülü, tasarruflu, saygılı ve uyanık bireyler olmaları için uğraşıyordu. Bu büyük farkdan dolayı John, büyüdükçe babasından uzaklaştı ve zaman içerisinde babasından nefret etmeye başladı.

Rockefeller henüz çocukken, ailesi 1851'de önce Moravia, New York'ya, sonra ise işlerin ters gitmesi nedeniyle 6 ay sonra Owego, New York'ya taşındı ve John bu şehirde, Owego Academy'de eğitim aldı. 1853'te ise ailesi Strongsville, Ohio'ya taşındı ve burada Cleveland's Central Lisesine eğitim gördü. Daha sonra, muhasebe eğitimi aldığı Folsom'sp Commercial College'da on haftalık kurs aldı. Babasının yokluğuna ve ailesinin sık sık yer değiştirmesine rağmen iyi huylu, ciddi ve çalışkan bir çocuktu. Yaşıtları onu çekingen, ciddi, dindar, metodik ve sağduyulu olarak tanımlıyorlardı. Girdiği her ikili münazarada, tartışma yeteneğini gösteriyordu ve kendini her zaman doğru ifade edebiliyordu. Ayrıca Rockefeller'ın derin bir müzik aşkı vardı; hatta bunu kariyer olarak düşündüğü zamanlar dahi oldu.

Standard Oil öncesi kariyeri

Muhasebecilik zamanları

Muhasebecilik zamanlarında John D. Rockefeller (17-18 yaşlarında)

Eylül 1855'te 16 yaşındaki Rockefeller, ilk işi olan Cleveland'daki ürün komisyonculuğu şirketi Hewitt & Tuttle'a muhasebeci çırağı olarak girdi. Zamanla kendini ofisinin her işini yapabilecek kadar geliştirdi; öyle ki, şirketin nakliye masraflarını hesaplamada ustalaştı. Gelecekte, "kariyerimdeki en önemli noktalar arasında" olarak işaret edeceği bu şirkette Rockefeller, hesaplama dışında mavna kanalı sahipleri, gemi kaptanları ve nakliye acenteleri ile müzakere ediyordu. Bu görüşmeler sayesinde, sabit olduğunu düşündüğü nakledilen nakliye oranlarının navlun koşullarına, zamanlamasına ve tercih edilen nakliyecilerin indirim kullanmasına bağlı olarak değiştirilebileceğini öğrendi. Rockefeller'in işini severek ve kusursuz yapmasını gören Hewitt & Tuttle şirketi yöneticileri, Rockefeller'a bir görev daha verdi: Şirkete borçlu olanlardan borçları toplamak. Bu görev ile Rockefeller, gelecekte işine çok yarayacak olan psikolojik konuşma yeteneğini geliştirdi.

Üç ay yardımcı çırağı olarak çalıştığı Hewitt & Tuttle şirketinden ilk ay, dönemin parasıyla $16 aldı. İkinci ay $31, üçüncü ay ise $58 aldı ve yıl sonlarına kadar $58 alarak devam etti. Rockefeller, aynı dönem yanında çalışan muhasebeci arkadaşına iki büyük hedefinin olduğu söylemişti; $100.000'a sahip olmak (1), 100 yaşına kadar yaşamak (2).

İlk iş ortaklıkları ve Amerikan İç Savaşı'ndaki hizmetleri

1859'da Rockefeller, ortağı Maurice B. Clark ile birlikte $4.000 sermaye toplayıp üretim komisyonculuğu işine girdi. Clark, ilk adımı atmak için kendi parasının yanında, John'dan da $2.000 istedi. Ancak John'un o zamanlar güçlüklerle biriktirdiği sadece $800'ı vardı, bu yüzden babası Bill Rockefeller'den %10 faizle $2.000 borç aldı. Daha sonra Rockefeller, bu dertten istikrarlı bir şekilde sıyrıldı, ilerledi ve geçmiş kariyerinde hiç kazanamadığı kadar büyük paralar kazanmaya başladı. Zamanla ülke içinde Amerikan İç Savaşı patlak verdi. John ve Clark, gıda sektöründe komisyonculuğa girdi ve Birlik Ordusu'na muazzam miktarda yiyecek ve malzeme tedarik ettiler. Öyle ki; Clark & Rockefeller ikilisi, birinci yıllarında $4.400, ikinci yıllarında ise $17.000 kâr elde ettiler. Kardeşi Frank Rockefeller savaşırken, John işi ile uğraştı ve yedek askerler tuttu. Savaştan kaçmak için tomarca para ödeyen birçok zengin Kuzeylinin aksine John D. Rockefeller: "Orduya girmek ve üzerine düşeni yapmak isterim." dedi. Ancak gelecekte Rockefeller, bir kitabında: "Ama bu söz konusu bile olamazdı çünkü yerimi alacak kimse yoktu. Yeni bir işin içindeydik ve eğer ölecek olsaydım, tüm işler duracaktı ve bu ülke için daha kötü sonuçlar doğururdu." dedi.

Rockefeller, Başkan Abraham Lincoln'e oy veren ve o zamanki yeni Cumhuriyetçi Parti'yi destekleyen kölelik karşıtı biriydi. 1862'de Federal hükûmet, petrol fiyatlarını sübvanse ederek fiyatı önce $0,35/varil, sonra ise $13,75/varil olacak şekilde yükseltti. Bu, binlerce spekülatörün servet kazanmaya çalışacağı bir 'petrol sondajı furyası' başlattı. Birçoğu başarısız oldu, fakat başarılı olanların verimli olmasına dahi gerek yoktu; petrolün verimsiz işlemesi bile değerli idi. Toprağa sondajlar açıp ellerinden geldiğince petrolü çektiler ve bunu yaparkende doğaya oldukça zarar verdiler; dere ve nehirlerin, su yerine petrol ile akmalarına sebebiyet verdiler.

Gazyağı formundaki rafine petrol için büyük miktarda talep vardı. Kömür, daha önceki yıllar kerosen çıkarmak için kullanılmıştı, ancak zahmetli ekstraksiyon süreci ve yüksek fiyatı geniş kullanım alanını darattı. İç Savaş yıllarında taşımacılığının yüksek maliyetleri ve yüksek devlet vergileri olsa dahi alış-verişten elde edilen ciro, dolayısıyla kârlar büyüktü. Rafine petrolün 1863'teki fiyatı yaklaşık $13/varil, kâr marjı ise varil başına $5-$8 civarındaydı. O dönemlerde rafineri kurmak için ufak sermaye harcamaları yeterliydi; yaklaşık $1.000 ila $1.500 ve faaliyet göstermesi için sadece birkaç adam gerektiriyordu. Bu riskli ve tehlikeli dönemde ortaklar, gıda sektöründen tekrar petrole geçtiler ve 1863'te, gelişen petrol sanayisi bölgesi olan Cleveland şehrine "The Flats" isminde bir petrol rafinerisi inşa ettiler. Rafineri, doğrudan Clark & Rockefeller, kimyager Samuel Andrews ve M.B. Clark'ın iki erkek kardeşinden oluşan Andrews-Clark & Company'ye aitti. O zamanlar ticarî petrol piyasası, henüz yeni doğmuş bir bebekti ve aydınlatma için çok iyi bir araçtı; önceden kullanılan balina yağı, kitleler için daha pahalı ve masraflıydı.

Dönemin birçok rafineri şirketi, petrolden %60'lık gazyağını alıp, geri kalan %40'lık kısmı ise 'atık' olarak nitelendirip nehirlere veya büyük çamur yığınlarına atıyordu. Ancak John D. Rockefeller, fakirlikten geldiği ve annesinin ona israfın kötü bir şey olduğunu empoze ederek büyütmesi sebebiyle petrolün %40'lık kısmının atılmasını ziyan olarak görüyordu ve onu değerlendirmek istiyordu. Zamanla, kimyasal çalışmalara ayrıdığı büyük paraların karşılığını aldı ve 'atık' olarak görülen %40'lık petrol kısmını yağlama yağı, vazelin ve parafin mumu gibi ürünlerin hammaddesi olarak kullandı. Yine petrolden elde edilen ve atık olarak nitelendirilen kaftanı asfaltlamada kullandı. Aynı şekilde Rockefeller, tesisatçılarını petrolü taşıyacak boruları döşemek için rakip şirketlere kiralattı; karşılığında $2,50/varil kadar maal edilecek petrolü, $0,96/varil kadardan satın aldı. Şubat 1865'te ise, gelecekte petrol endüstrisi tarihçisi Daniel Yergin'in "Rockefeller'in kritik hamlesi" olarak tanımlayacağı satın alımı gerçekleşti; John D. Rockefeller, Clark kardeşlerin şirketini $72.500'a satın aldı ve Rockefeller'in büyüme yolundaki sıçrayışlarından biri oldu, öyleki Rockefeller bu satın alımı için gelecekte: "Şirketimin dönüm noktası oldu." dedi. Zamanla Rockefeller, iç savaş sonrası başlıyan ekonomik büyümeden, demiryollarının gelişmesinden ve petrol yakıtlı bir ekonominin hazırlanmasında sorumluluk sahibi bir konuma geldi. Şirket gittikçe büyük paraları döndürdü, değişen pazarlara hızla adapte oldu ve hızla büyüyen endüstriyi takip etmek için gözlemciler görevlendirdi.

Petrol işinde büyüme

1866'da, kardeşi William Rockefeller Jr., Cleveland'da başka bir rafineri kurdu ve ağabeyi John'u da dahil etti. 1867'de ise finansör Henry Morrison Flagler, şirkete ortak oldu ve Rockefeller, Andrews & Flagler firması kuruldu. 1868'e gelindiğinde Rockefeller, kârlarını yatırıma dönüştürmüş veya farklı firmaları kendine borçlandırtmıştı. Rafinerilerden çıkan atıkların uygulama alanlarına göre değerlendirilmesini isteyen John, kimyager Samuel Andrews'den yardım alıyordu. Şirket zamanla, Cleveland'daki rafinerilere sahip oldu ve New York'ta, büyük bir pazarlama kuruluşu kurdu; dönemin dünyasında en büyük petrol şirketi haline geldi.

Standard Oil Company

Kuruluş öncesi, kuruluş ve erken büyüme

Kendi şirketi Standad Oil'de, patronluk zamanlarında Rockefeller (34 yaşında)

Amerikan İç Savaşı'ndan sonra Cleveland şehri, Birleşik Devletler'deki beş büyük petrol arıtma merkezinden biriydi. 1869'a gelindiğinde, piyasaya üretim oranından üç kat daha fazla kerosen talebi vardı ve talep yıllarca zirvede kaldı.

10 Ocak 1870'te John D. Rockefeller, Andrews & Flagler ortaklığından çıkarak "Ohio'nun Standard Oil'i" ismiyle şirketi kurdu. Kısa zamanda büyük kâr elde eden Rockefeller, önce Ohio'un en kârlı rafinericisi, sonra ise ülkenin en büyük petrol ve gazyağı nakliyecilerinden biri haline geldi. Ülkedeki petrol taşımacılığının çok masraflı olması, hızla büyüyen şirketinin mutluluğunu yaşayan John'un canını çok sıkıyordu. Büyük çabalarının ardından John, büyük meblalar ödeyerek demiryollarını kontrol altına almayı başardı ve rakip şirketlerin petrollerini, kendi demiryollarından taşıtmadı.

Navlun oranlarını kontrol etmek için kartel oluşturmaya girişti ve South Improvement Company'yi kurdu. Kartel, büyük hacimli petrol tedarik edenlere karşı ayrıcalık sağladı. John, pazarlama bilgisini kullanarak, büyük hacimli petrol alan müşterilerine karşı %50'ye varan büyük indirimler yaptı; böylece, rakip petrol şirketlerinin müşterilerini de kendine çekti ve o şirketleri iflasa sürükletti.

Önümüzdeki on yıl boyunca, gazyağı Bu stratejisinin bir diğer amacı, hızla artan navlun fiyatlarının yavaşlatılması veya daha iyisi olan durdurulmasıydı. Bu sabotajları, bağımsız petrol kuyusu işletmecilerinin protestolarını ateş pahasına yükseltti ve bu da onları Standard Oil ile antlaşma yapmaya mecbur bıraktı. Charles Pratt ve Henry H. Rogers başkanlığındaki, New York'un en büyük rafinerisi olan Charles Pratt & Company, Standard Oil'in bu strajisini diğer şirketler gibi fark edip buna muhalefet oldu. Standard Oil ise, Pennsylvania kartelin sözleşmesini iptal etti piyasa standartlarını uygulamaya aldı. Rakipler her ne kadar mutsuz olsa da Rockefeller'ın girişimi, Amerikalı tüketicilere daha ucuz gazyağı ve diğer petrol yan ürünlerini getirdi. 1870'ten önce, ışık kaynağı olarak balina yağı yakıtı kullanılıyordu ve bu yalnızca zenginler içindi. Önlerindeki on yıl boyunca gazyağı, işçi sınıfı ve orta sınıf için yaygın olarak kullanımda kaldı.

Rockefeller, basının ilk kez onu kötülemesine rağmen yılmadan rakip rafinerileri satın alma döngüsüne devam etti, operasyonlarının verimliliğini artırdı, petrol sevkiyatlarında indirim için baskı yaptı, gizli anlaşmalar yaptı ve yatırım havuzlarını yükseltti. 1872 yılında, dört aydan kısa bir süre içinde Standard Oil, Cleveland şehrindeki 26 büyük rakip şirketinden 22'sini satın alıp bünyesine kattı (bu olay gelecek yıllarda kimisi tarafından "Cleveland fethi", kimisi tarafındansa "Cleveland katliamı" olarak anıldı). En sonunda John D.'nin ve şirketi Standard Oil'in muhalifleri, John D. ve şirketiyle rekabet etmenin çözüm olmadığını gördü. 1874'te John D. ile yazılı antlaşma yapmak zorunda kaldılar ve John'un yükselen patronluğunu kabul ettiler.

Petrol İmparatorluğu ve tekelden yönetim

Puck dergisinin 23 Mayıs 1906 sayılı karikatürü: Bebek Herkül ve Standart Oil yılanı, ABD Başkanı Theodore Roosevelt (orta) Nelson W. Aldrich (sol) ve John D. Rockefeller (sağ yukarı)

Rockefeller, yüzlerce rakibi olmasına rağmen şirketi Standard Oil'i, yatay entegrasyon yolu ile Amerika Birleşik Devletleri'nin pazar payı içerisinde, petrol rafinajında ve satışlarında hakimiyet kazanmasını sağladı. Zamanla ABD pazarının %90'ını kontrol edebilecek kadar güçlendi. Gazyağı endüstrisindeki eski dağıtım sistemini şirket, kendi dikey sistemiyle değiştirdi. Standard Oil'in ticari uygulamaları yoğun tartışmalara yol açtı. Aynı zamanda gazyağı ürünlerinin kalitesini ve bulunabilirliğini artırırken, kamuya olan maliyetlerini de büyük ölçüde düşürdü (gazyağı fiyatı şirketin ömrü boyunca toplam yaklaşık %80 düştü). Standard Oil Co.'nın rakiplerine karşı en güçlü silahları düşük satış, farklı fiyatlandırma ve gizli nakliye indirimleri oldu.

Ayrıca bakınız

• Rockefeller ailesi
• Standard Oil Company
• Petrol endüstrisi

Notlar

Dipnotlar

Kaynak notları

Bibliyografya

• Bringhurst, Bruce (10 Mayıs 1979). Antitrust and the Oil Monopoly: The Standard Oil Cases, 1890-1911 (Contributions in Legal Studies). Praeger. ISBN 978-0-313-20642-9. 
• Chernow, Ron (1998). Titan: The Life of John D. Rockefeller, Sr. Random House. ISBN 978-0-679-43808-3.  online free
• ——— (1998). Titan: The Life of John D. Rockefeller, Sr. Warner. ISBN 0-679-75703-1. March 10, 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2006. 
• Collier, Peter; Horowitz, David (1976). The Rockefellers: An American Dynasty. New York: Holt, Rinehart & Winston. 
• Ernst, Joseph W., editor. "Dear Father"/"Dear Son: Correspondence of John D. Rockefeller and John D. Rockefeller, Jr. New York: Fordham University Press, with the Rockefeller Archive Center, 1994.
• Folsom, Jr., Burton W. The Myth of the Robber Barons. New York: Young America, 2003.
• Fosdick, Raymond B. The Story of the Rockefeller Foundation. New York: Transaction, reprint, 1989.
• Gates, Frederick Taylor. Chapters in My Life. New York: The Free Press, 1977.
• Giddens, Paul H. Standard Oil Company (Companies and men). New York: Ayer Co. Publishing, 1976.
• Goulder, Grace. John D. Rockefeller: The Cleveland Years. Western Reserve Historical Society, 1972.
• Harr, John Ensor, and Peter J. Johnson. The Rockefeller Century: Three Generations of America's Greatest Family. New York: Charles Scribner's Sons, 1988.
• ———; Johnson, Peter J. (1992). The Rockefeller Conscience: An American Family in Public and in Private. New York: Charles Scribner's Sons. 
• Hawke, David Freeman. John D: The Founding Father of the Rockefellers. New York: Harper and Row, 1980.
• Hidy, Ralph W. and Muriel E. Hidy. History of Standard Oil Company (New Jersey: Pioneering in Big Business). New York: Ayer Co., reprint, 1987.
• Hofstadter, Richard (1992) [1944]. Social Darwinism in American Thought, 1860-1915. Philadelphia: University of Pennsylvania Press. ISBN 978-0-8070-5503-8. 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2020. 
• Jonas, Gerald. The Circuit Riders: Rockefeller Money and the Rise of Modern Science. New York: W.W. Norton & Co., 1989.
• Josephson, Matthew. The Robber Barons. London: Harcourt, 1962.
• Kert, Bernice. Abby Aldrich Rockefeller: The Woman in the Family. New York: Random House, 1993.
• Klein, Henry H. Dynastic America and Those Who Own It. New York: Kessinger, [1921] 2003.
• Knowlton, Evelyn H. and George S. Gibb. History of Standard Oil Company: Resurgent Years 1956.
• Latham, Earl, (Ed.) (1949). John D. Rockefeller: Robber Baron or Industrial Statesman?. 
• Manchester, William. A Rockefeller Family Portrait: From John D. to Nelson. New York: Little, Brown, 1958.
• Morris, Charles R. The Tycoons: How Andrew Carnegie, John D. Rockefeller, Jay Gould, and J. P. Morgan Invented the American Supereconomy. New York: Owl Books, reprint, 2006.
• Nevins, Allan. John D. Rockefeller: The Heroic Age of American Enterprise (1940); 710pp; favorable scholarly biography; online
• Nevins, Allan (1953). Study in Power: John D. Rockefeller, Industrialist and Philanthropist. 2 vols. New York: Charles Scribner's Sons. 
• Pyle, Tom, as told to Beth Day. Pocantico: Fifty Years on the Rockefeller Domain. New York: Duell, Sloan and Pierce, 1964.
• Roberts, Ann Rockefeller. The Rockefeller Family Home: Kykuit. New York: Abbeville Publishing Group, 1998.
• Rockefeller, John D. (1984) [1909]. Random Reminiscences of Men and Events. New York: Sleepy Hollow Press and Rockefeller Archive Center. 
• Rose, Kenneth W.; Stapleton, Darwin H. (1992). "Toward a 'Universal Heritage': Education and the Development of Rockefeller Philanthropy, 1884-1913". Teachers College Record. 93 (3): 536-55. ISSN 0161-4681. 2 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2020. 
• Sampson, Anthony (1975). The Seven Sisters: The Great Oil Companies and the World They Made. Hodder & Stoughton. 
• Segall, Grant (8 Şubat 2001). John D. Rockefeller: Anointed With Oil. Oxford University Press. ISBN 978-0-19512147-6. 24 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2012. 
• Stasz, Clarice. The Rockefeller Women: Dynasty of Piety, Privacy, and Service. St. Martins Press, 1995.
• Tarbell, Ida M. (1963) [1904]. The History of the Standard Oil Company. 2 vols. Gloucester, MA: Peter Smith. 
• Williamson, Harold F. and Arnold R. Daum. The American Petroleum Industry: The Age of Illumination, 1959; also vol 2, American Petroleum Industry: The Age of Energy, 1964.
• Yergin, Daniel. The Prize: The Epic Quest for Oil, Money, and Power. New York: Simon & Schuster, 1991.
• Public Diary of John D. Rockefeller, now found in the Cleveland Western Historical Society

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta John D. Rockefeller ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Vikisöz'de John D. Rockefeller ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.

• John D. Rockefeller çalışmaları – Gutenberg Projesi
• The Rockefeller Archive Center 12 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• The History of the Standard Oil Company, by Ida Tarbell, full text, HTML
• John D. Rockefeller Biography 26 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Timeline of the Rockefeller family history since his birth 20 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• A genealogy of his family 9 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Illustrated article about John D Rockefeller and the Standard Oil Company28 Ağustos 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Financier's Fortune in Oil Amassed in Industrial Era of 'Rugged Individualism' 6 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. NY Times Obituary, May 24, 1937
• A Capital Life 22 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. A New York Times book review of "Titan" by Ron Chernow (1998).
• American Experience: The Rockefellers 29 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. A full transcript of the PBS documentary on the family history, with contributions from Paul Krugman and author Ron Chernow.
• Booknotes interview with Ron Chernow on Titan: The Life of John D. Rockefeller, Sr., June 21, 1998.