Ağulu mantar

Omphalotus olearius
Bilimsel sınıflandırma
Âlem: Fungi Bölüm: Basidiomycota Sınıf: Agaricomycetes Takım: Agaricales Familya: Marasmiaceae Cins: Omphalotus Tür: O. olearius
İkili adlandırma
Omphalotus olearius (DC. ex Fr.) Sing.

Ağulu mantar (Omphalotus olearius), Omphalotaceae familyasından zehirli bir mantar türü. Türkiye'de yetişen "Cüce kız, Meşe mantarı, Horoz mantarı" gibi isimlerle de tanınan Cantharellus cibarus ile karıştırılabilir. Fakat bu tür daha yumurta sarısı renkli, üzeri yağlımsı gibi, lamellerinin çatallı ve aralarının birleşmiş olmasıyla ayırt edilir.

Şapkası, 7–10 cm, konveks (dış bükey), sonra huni biçimli, üst yüzeyi portakal sarısı, ipek gibi parlak, dalgalı, yaşlılarda portakalımsı-kahverenklidir. Lameller, değişik uzunluklarda, eşit değil, sık, yaklaşık 5–6 mm. eninde, ince, sapa dekurrent olarak bağlanır. Sarımsı turuncu renkli, parlak, kenarları akut, genellikle diğer kısımlara rağmen daha koyudur. Taze mantarlarda lameller üzerinde biriken spor tozları, çoğu kez karanlıkta parlar, mantarın ingilizcesi o yüzden Jack-o Lantern'dir. Sapı 7-15 x 1–2 cm. olup, silindirik, dibe doğru biraz incelerek devam eder, şapkaya doğru çoğu kez eksantrik (Dışa doğru genişleyen) olarak bağlı, sıkı yapılı, içi dolu, lifsi, lamellerle aynı renktedir. Bu mantar, yaz başından sonbahar sonlarına kadar özellikle yapraklı ağaçların kütükleri üzerinde gruplar halinde ortaya çıkar. Özellikle zeytin ağaçları üzerinde bu mantarı görmek mümkündür.

Bu mantar nedeniyle oluşan zehirlenme olaylarında belirtiler, sindirimden sonra 30 dakika ile 3 saat arasında ortaya çıkar. Ağır ve şiddetli mide bulantısı, kusma, ishal ve karın ağrıları tipik belirtilerdir. Bunun yanı sıra, terleme, tükürük, gözyaşı ve bronş salgılarında artma, bronkospazm, miyozis, görme bulanıklığı, hipotansiyon ve bradikardi gibi belirtiler görülür. Bu mantar, İzmir, Manisa, Bursa, Çanakkale, Balıkesir, Elazığ gibi illerde yetişen yaygın bir türdür. Zehirlenmesi genelde ölümcül değildir.

Galeri

Dış bağlantılar

• Wikimedia Commons'ta Ağulu mantar ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
• Vikitür'de Ağulu mantar ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.