Akyuvar

Akyuvarlar ya da lökosit olarak da adlandırılan beyaz seri kan hücreleri; ilikte ve lenf bezlerinde üretilirler. Bağışıklık sisteminin hücresel bileşenini oluşturan, vücudu bulaşıcı hastalıklara ve yabancı maddelere karşı korumaya koşullanmış hücrelerdir. Sağlıklı bir yetişkin insanın bir milyon hücreli kanında 4×10³–11×10³ adet, bir başka tanımla bir damla kanda yaklaşık 4.000 ilâ 11.000 arasında akyuvar bulunur.

Akyuvarlar 3 ana grupta toplanırlar:

Fagositoz yapan hücreler (fagositler)

Fagositoz: Bir fagosit önce bakteriyi yutar (sol resim); sonra da artıklarını dışarıya atar (sağ resim)

Canlı etkenleri ve yabancı gördükleri cisimleri/maddeleri yutarlar (fagositoz) ve eriterek ortadan kaldırmaya çalışırlar.

• Mikrofajlar (Granülositler; Granulocyte): Polimorf çekirdekli lökositler -- Nötrofil polimorflar, Eozinofil polimorflar, Bazofil polimorflar
• Makrofajlar: Monositler, Doku makrofajları

Lenfositler

Bir bölümü kanser hücreleri ve virüsleri ortadan kaldırmaya progamlanmış hücrelerdir. Bir başka bölümü ise canlı etkenlere özgü proteinlerin (antijen) ya da yabancı olarak algılanan antijen nitelikli maddelerin etkisini ortadan kaldırmaya programlanmış akyuvarlardır.

• T-lenfositleri: Hedeflerini eriten (sitotoksik) hücreler (CD8⁺); Yardımcı (helper) lenfositler (T_h, CD4⁺)
• B-lenfositleri
• NK hücreler

Plazma hücreleri

Plazma hücreleri (plasmosit) yabancı olarak (antijen)algılanan proteinlerin etkisizleştirilmesi için gereken karşı-maddeyi (antikor; immunoglobulin) üreten hücrelerdir.

Akyuvarlarla ilgili hastalıklar

Akyuvarlarla ilgili başlıca hastalıklar:

• Lökopeni, kandaki akyuvar sayısının azalmasıdır. Nötrofil sayısının azalmasına "nötropeni", lenfosit sayısının azalmasına "lenfopeni / lenfositopeni" nitelemesi yapılır.
• Lökositoz, kandaki akyuvar sayısının artmasıdır; daha çok nötrofil polimorfların artması için kullanılır. Lenfosit sayısının artışı "lenfositoz" tanımıyla açıklanır.
• Lösemi ve lenfoma türlerinde akyuvarların kontrolsüz biçimde çoğalmasıdır.