| Rosario Gaz Patlaması | |
|---|---|
| |
| Tarih | 6 Ağustos 2013 |
| Saat | 09:30 |
| Konum | Rosario, Santa Fe, Arjantin |
| Koordinatlar | 32°56′13″S 60°39′04″W / 32.9369°G 60.6510°B |
| Neden | Gaz kaçağı |
| Can kaybı | 22 |
| Yaralı | 60 |
2013 Rosario gaz patlaması 6 Ağustos 2013'te Arjantin'in üçüncü büyük şehri Rosario'daki bir yerleşim bölgesinde gaz patlamasıdır. Patlamanın nedeni bir gaz sızıntısıydı; yakındaki bir bina yıkıldı ve diğerleri yüksek yıkılma riski altındaydı. Yirmi iki kişi öldü ve altmış kişi yaralandı. Birçok kuruluş bölgeyi korumaya, hayatta kalanları aramaya yardımcı oldu ve evlerini kaybeden insanlara yardım eli uzattı. Patlamadan kısa bir süre sonra, yeniden inşa için gereken süre altı ay olarak tahmin edildi.
Eyalet yargılaması, patlamanın nedeni hakkında soruşturma başlattı. Birincil şüpheliler Litoral Gas (Rosario doğal gaz sağlayıcısı) ve o gün binada bakım çalışması yapan bir çalışandı. Birkaç halk figürü başsağlığı diledi ve 2013 birincil seçimleri adaylarının çoğu siyasi kampanyalarını askıya aldı.
Olay
Patlama Rosario merkezinde Oroño ve Salta sokaklarının kesişim noktasının yakınlarında sabah saat 09:30'da meydana geldi. İlk durum raporları sekiz kişinin hayatını kaybettiğini, altmış kişinin yaralandığını ve on beş kişinin kayıp olduğunu belirtiyordu. Daha sonra sekiz kişinin daha ölümü kesinleşti. Ertesi gün yapılan aramalarda ise on iki kişi bulundu ve onunun kimliği belirlendi. Kayıp olan insanlardan bazıları enkaz altında ölü bulundu diğerleri ise kurtarıldı. 13 Ağustos'ta hayatta kalanları arama çalışmaları bitmiş ve can kaybı yirmi iki olarak belirlenmişti. Yaralanan 65 yaşındaki bir kadın 8 Ekimde hayatını kaybetti.
Patlama, 30 senelik binadaki gaz kaçağından çıkmıştı. Yakınlardaki dokuz katlı bir binaya hasar vermiş, yıkılmasına sebep olmuştu. Rosario'nun valisi Mónica Fein, binaların yıkılma riskinin bulunması ve felaket yönetim personelinin işini rahatlamak için vatandaşların alandan kaçınmalarını söylemiştir. Doğalgaz ve elektrik bağlantıları hemen kesilmiş ve merkezi hükûmet Arjantin Federal Polisi'ni olay merkezine göndermiştir.
Doğalgaz tedarikçisi, Litoral Gas, hemen bölgenin dağıtım borusunu mühürlemeye başladı. Rosario Ayakta Tıbbi Uzmanlıkları Merkezi (İspanyolca: Centro de Especialidades Médicas Ambulatorias de Rosario) ölü ve yaralılar hakkındaki bilgileri yönetti ve evsiz kalanlara çadırlar hazırlandı. İtfaiyeciler ve diğer çalışanlar binanın üst katlarında hapsolmuş insanları bularak onları yakın çatılardan tahliye ettiler. Binanın patlama sonucu yıkılmamasına rağmen, hala büyük bir yapısal çöküntü riski altındaydı.
Soruşturma
Komşular basına, patlamadan birkaç saat önce gaz kokusu duyduklarını ve Litoral Gas'ı aradıklarını bildirdiler. Şirketin müdürü José María González şirkete böyle bir aramanın olmadığını ve arayanların 911 acil çağrı numarasını aradığını düşündüğünü söyledi. Savcı Camporini ise duruşmada patlamadan önce binada birkaç gaz sızıntısı olduğunu rapor etti.
İl yargı sistemi patlamayla ilgili durumları araştırmak üzere bir soruşturma başlattı. Yargı müşterilerin gaz kaçağıyla ilgili şikayetlerinin olmadığından emin olmak için Litoral Gas ofislerine arama ve el koyma emri düzenledi. Yargıç Juan Carlos Curto, bölgeye gaz dağıtımından sorumlu olan departmanın bir çalışanı olan Carlos Osvaldo García'nın tutuklanmasını emretti. Curto gece vakti yakalandı, ve yardımcısı Pablo Miño ertesi gün polise teslim oldu. Görgü tanıklarına göre, çalışanlardan biri gaz sızıntısının şiddetini görünce kamyonetle birlikte kaçmış, diğerleri ise insanları tehlikeli bölgeden tahliye etmek çalışmak için kalmıştı. Kamyonet duruşma sırasında akut stres tepkisi yaşayan García'ya aitti. Curto, García'nın ifadesini doğrulamak için çalışanın atölyesindeki kalıntıları kontrol etti.
Savcı Graciela Argüelles, soruşturmaya göre Litoral Gas'ın böyle bir durumu yönetmek için uygun şekilde eğitilmemiş olan García'nın yardım çağrısını göz ardı ettiğini söyledi. Hakim, Litoral Gas'tan alınmış belgelerin bir gaz sızıntısına ilişkin müşteri raporlarının varlığını kanıtlayabileceğini öne sürdü. Curto, sorumluluğun bir tek çalışanlara yüklenemeyeceğini ve Litoral Gas'ın da sorumluluğunun araştırılması gerektiğini düşündü.
Pablo Miño cezaevinden tahliye edildi fakat Curto, Miño'nun sahip olduğu kanunu tahfif sebeplerinin García için bulunmadığını söyleyerek García'nın tahliyesini reddetti. Miño'nun görevi bakım yapmak değil, García'ya gerekli aletleri vermekti. Kendisi sokakta düzgün şekilde park edilip kilitlenmemiş olan kamyonetini gözetlemekteydi ve patlamadan önce García'nın neler yaptığını görmemişti. Curto'nun bu erken aşamada bir tek Miño'nun masum olduğunu söylemediği kalmıştı.
Dava kendi yargı yetkilerini aşmaya başlayınca, Curto davadan çekildi ve yerine Javier Beltramone gelerek García'yı hapisten tahliye etti. Litoral Gas, basına kendi kişisel fikirlerini söylediğinden dolayı Beltramone'nin davadan çekilmesini istedi. Temyiz mahkemesi Beltramone'un görevden alınmasını 2'ye 1 oyla kabul etti ve dava Patricia Bilotta'ya devredildi. García, patlamadan birkaç gün önce aldığı yönergeleri takip ettiğini iddia etmişti, bu yüzden Bilotta bunu açıklığa kavuşturması için Litoral Gas'ın teknik memurlarını duruşmaya çağırdı. Litoral Gas, García'nın patlamadan önce herhangi bir yönerge almadığını söyledi.
Litoral Gas kurbanların akrabalarına, yıkılan binanın metrekaresi başına 1200 ABD Doları ve buna ek olarak yaşam kayıpları için tazminat ödemeyi kabul ettiği bir mahkeme dışı anlaşma önerdi. Vali Yardımcı Jorge Henn bu teklifi ahlaksız bulmuş, ve ailelerin çoğunluğu da başta teklifi reddetmişlerdir. Fakat 2014 Mayıs'ına kadar neredeyse ailelerin yarısı teklifi kabul etmiştir.
Tepkiler
Patlama 11 Ağustostaki birincil 2013 Arjantin milletvekilleri seçimlerinden kısa bir süre önce gerçekleşti. Santa Fe bölgesi valisi Antonio Bonfatti, kurbanlar için yas tutmaya izin vermek için siyasi partilerden seçim kampanyalarını durdurmasını istedi. Zafer Cephesi ve İlerici Sivil ve Sosyal Cephe kampanyalarını durdular ve ulusal hükûmet iki günlük yas ilan etti. Yasa Buenos Aires ve diğer çoğu illerdeki adaylar tarafından riayet edilerek, çoğu siyasi kampanyalarını bitirmişlerdir.
Yakında zamanda Birleşmiş Milletler'e yaptığı ziyaretten geri dönen Başkan Cristina Fernández de Kirchner, 7 Ağustosta patlama alanını ziyaret etti. Yerel sakinler tarafından gelişi öfkeyle karşılandı; bazıları ziyareti arama çalışmalarını durdurduğu için kızgındı, ve diğerleri ise ziyaretinin sebebinin tamamen siyasi olduğunu iddia etti. Kirchner'in çevresi, ona karşı düzenlenen gösterileri, gazetecileri ve bina sakinlerini uzak tutmaya çalışan La Cámpora üyeleriyle çevriliydi.
Patlamadan haftalar öncesinde, bazı sosyal medya sitelerinde 8 Ağustos'ta Kirchner'a karşı 8A olarak da bilinen ülke çapında bir cacerolazo (tencereler birbirine vurularak yapılan protesto gösterisi) planlanmıştı. Siteler daha önce başarılı cacerolazo'lar düzenlemişti (8N and 18A). Ulusal yasa rağmen, 8A protestoları planlanıldığı gibi yapıldı ve "Artık gereksiz ölümler olmasın" sloganları atıldı. Aday Ricardo Gil Lavedra kampanyaların olduğu gibi cacerolazonun da iptal edilmesi gerektiğini düşünüyordu, ama diğer aday Rodolfo Terragno protestoyu destekledi. Buenos Aires ve ülkenin geri kalanında yapılan daha önceki gösterilere göre daha az kişi katılmıştı. Rosario'daki gösteri ise bir cacerolazo değil, yaklaşık yüz kişinin katıldığı sessiz mumışığı seremonisiydi. 22 Ağustos'ta Rosario'da ikinci bir gösteri oldu, halk Ulusal Bayrak Anıt'ından Litoral Gas'ın merkezine kadar sessiz yürüyüş yaptı.
Papa Francis, Rosario Başpiskoposu José Luis Mollaghan'a bir başsağlığı mektubu göndermiş ve bu mektup Plaza 25 de Mayo'da Aziz Cajetan için düzenlenen bir dini törende okunmuştu. Rosario derbisinde birbirlerine rakip olan iki yerel takım, Newell's Old Boys ve Rosario Central, Gabino Sosa Stadyumu'nda bir bağış maçı düzenledi ve Rosario doğum Lionel Messi de 'Leo Messi' hayır kurumu aracılığıyla yardım sağladı. Bağış maçı 120.000 peso topladı.Fito Páez, Vicentico, Babasónicos, Las Pelotas, Chaqueño Palavecino, Ciro Pertusi, Lisandro Aristimuño, Pablo Dacal ve Coki de Bernardis gibi şarkıcılar Arjantin'in çeşitli şehirlerinde para toplamak için konser verdiler.
Yeniden inşa
Bonfatti, Santa Fe ilinin patlama kurbanlarına finansal destek vereceğini duyurdu. Yakınlardaki bütün evler de hasar gördüğünden, etkilenmişler ailelere evlerin yeniden inşası sırasında kiralarını karşılayabilmeleri için 20.000 dolar ödenek alacaktı. Mobilya ve beyaz eşya alabilmek için de 60 ay vadeli %5 faizli 50.000 dolara varan kredi verilecekti. Rosario'nun emlak şirketleri, kurbanlardan normal ücretlerini talep etmeden kiralık evlerin bir listesini hazırladılar. Etkilenen bazı binaların patlama riskini kapsamayan ucuz sigortaları olabilir. Yeraltı otoparkında bulunan bazı araçlar ise kurtarılamadı.
Hayatta kalanları arama çalışmaları bittiğinde, yetkililer Salta Sokak'ını kapattı. Mühendisler sokağın eski düzenini göre restore edilmesi ve sağlam olmayan binaların yıkılması için patlamanın merkezinde incelemeye başladılar. Bayındırlık Bakanı Omar Saab kalan iki binanın onarılamayacağını ve yıkılması gerektiğini söyledi. Bir saygı göstergesi olarak, yıkımın patlayıcılarla yapılmaması kararlaştırıldı. Konut Bakanı Gustavo Leone bütün işlemlerin yaklaşık altı ay süreceğini tahmin ettiklerini bildirdi. 9 Ağustos'tan itibaren insanların yıkılmış evlerine tek tek küçük gruplar halinde girmelerine izin verildi. Yakınlardaki sokaklar da 13 Ağustos'ta açıldı.
Arjantin'in Genel İş Gücü Konfederasyonu (CGT), patlamanın kurbanlarının işlerinden kovulmadıklarından emin olmak için Rosario fabrikaları birliği ve Rosario hükümetiyle anlaşmalar imzaladı.